Direkt yol verme nedir?
Direkt yol verme nedir?
Direkt yol verme, motorun doğrudan besleme hattına bağlandığı motor başlatma yöntemidir. DOL yol verme endüksiyon motorunu başlatmanın en kolay yoludur. Bu yöntemde motor, direkt olarak bir kontaktör ve aşırı yük koruyucusu aracılığıyla güç kaynağına bağlanır.
Çok kompakt ve çok ucuz bir başlangıç çözümü olduğu için piyasada en yaygın olarak uygulanan başlangıç yöntemidir. Direkt olarak kalkış yapan bir endüksiyon motorunun başlangıç akımı, nominal akımın 6 ila 8 katıdır. Bu nedenle büyük motorlarda, doğrudan başlatma yöntemi kullanılmaz.
Direkt yol verme neden tercih edilir?
DOL yol vermede motor statorune hiçbir ek bileşen olmaksızın doğrudan bağlantı yapılır. Bu nedenle kurulum maliyeti ve kullanım kolaylığı açısından oldukça ekonomiktir. Aynı zamanda en güvenilir ve sağlam yöntemlerden biridir.
DOL yöntemi yaygın olarak, küçük motorlarda kullanılır. Çünkü küçük bir motorun başlatılması sırasında yaşanan gerilim düşüşü gibi fenomenlerin sistem üzerindeki etkisinin az olacağı düşünülmektedir.
Mümkün olduğunda, sincap kafesli üç fazlı motor, kontaktör kullanılarak doğrudan çevrimiçi (D.O.L) başlatılabilir. Belirli bir motor için, sabit bir gerilim için yüke bakılmaksızın tork ve akım değerlerinin sabitlendiği dikkate alınmalıdır.
Ancak unutulmamalıdır ki motor başlatma akımının aşırı yüksek olduğu durumlarda DOL yol vermenin zararlı sonuçları ortaya çıkabilir. Bu sorunların yaşanması durumunda, yıldız üçgen, yumuşak yol verme, sürücü ile yol verme gibi yöntemler tercih edilmelidir.
Direkt yol verme devrelerinin fonksiyonları
DOL yolvericilerin bazı fonksiyonları şunlardır:
- Motoru çalıştırır ve durdurur.
- Motor için gerekli aşırı yük ve kısa devre korumasını sağlar. Akımı hızlı bir biçimde keser.
- Uzaktan açma / kapama kontrol özelliğini sağlar.
- Motoru ana beslemeden izole eder.
Direkt yol verme nasıl çalışır?
DOL yolvericinin kontrolörü tipik olarak basit bir butondur. (Seçici anahtar, limit anahtarı da olabilir). Başlatma düğmesine basılması, ana beslemeye ve motora bağlı kontaktörü (kontaktör bobinine enerji vererek) kapatır. Bu, motora besleme akımı sağlar. Motoru kapatmak için bir durdurma düğmesi bulunmaktadır.
Aşırı akımdan korumak için, kontrol devresi, termik rölenin normalde kapalı yardımcı kontağı aracılığıyla bağlanır. Termik röle tetiklendiğinde, normalde kapalı yardımcı kontak kontaktör bobininin enerjisini keser ve kontaktör ana kontakları açılır.
Direkt yol verme güç ve kumanda devre şeması
DOL yol verme bağlantısını aşağıda görebilirsiniz:
Direkt yol vermenin avantajları
- En kısa başlama süresine sahiptir.
- Yıldız-üçgen, yumuşak yolverici ve sürücüye göre ucuz bir çözümdür.
- Uygulaması çok basittir.
- Arızları kolayca giderilebilir.
- Başlangıçta %100 tork sağlar.
- Kompakt boyutlara sahiptir. Panoda fazla yer kaplamaz.
Direkt yol vermenin dezavantajları
- Güç kaynağında gerilim düşüşüne neden olan yüksek başlangıç akımı oluşturur.
- Yüksek başlangıç torku kaplinlerde, dişli kutularında aşırı aşınma ve yıpranmaya neden olur.
- Yumuşak duruşa izin vermez. Duruş da başlangıç gibi direkt olur.
- Gerilim darbeleri meydana gelebilir. (Nominal akımın 20 katına kadar)
- Kullanılan koruma elemanlarının başlangıç sırasında gereksiz açma yapmasını önlemek için akım ayarlarının ayarlanması gerekebilir.
- Kabloları ve kontaktörleri büyük boyutlarda seçmeniz gerekebilir.
- Motorun 1 saat içerisinde dur-kalk yapma sınırı bellidir. Çok sayıda start-stop art arda yapılamaz.
- Yalnızca 5… 10 kW değerinden düşük motorlar için uygundur. Tüm motorlarda kullanılmaz.
Direkt yol vermenin hangi elemanlar kullanılır?
- Kontaktörler
- Termik röleler
- Motor koruma şalterleri
- Devre kesiciler
- Yük ayırıcılar
- Butonlar ve sinyal lambaları
- Kontrol trafoları
- Ölçüm cihazları (ampermetre, voltmetre vs..)
