Buton Tipleri | Renklerine, Özelliklerine Göre Pano Butonları

Butonlar, kullanıcı arayüzlerinde yaygın olarak kullanılan interaktif nesnelerdir. Butonlar, kullanıcının işlem yapmasını sağlamak için tasarlanmıştır ve çeşitli şekillerde tasarlandıklarından, kullanıcıların ihtiyacına göre özelleştirilmiş olarak kullanılabilirler. Bu makalede, buton tipleri ve kullanım alanları incelenecektir.
Buton Tipleri
En çok kullanılan buton çeşitleri şunlardır:
Düz yaylı buton (push buton)
Düz yaylı buton, elektronik cihazlarda sıklıkla kullanılan basmalı düğmelerdir. Bu düğmeler, düz bir yayın üzerine yerleştirilmiş bir buton mekanizması kullanılarak çalışır. Bu yay, butonun kendiliğinden çıkmasını ve açık durumda kalmasını sağlar. Bu buton tipinde operatör yüzeyine direkt olarak basmak gereklidir. Yanlışlıkla yapılabilecek basmaları engelleyen yapıdadır. Buton ile buton halkası aynı yüksekliktedir.

Düz yaylı butonlar, elektronik cihazlarda sıklıkla güç anahtarları, reset düğmeleri veya seçim düğmeleri olarak kullanılır. Bunlar, birçok farklı boyutta ve şekilde mevcuttur ve cihazın tasarımına uyacak şekilde özelleştirilebilirler.

Uzatılmış yaylı buton
Uzatılmış yaylı buton, birçok farklı uygulama alanında kullanılan yaylı bir düğme türüdür. Bu butonlar, yay mekanizmasının özelliği sayesinde normalde kapalı konumda bulunur ve üzerine basıldığında geçici olarak açık konuma geçerler. Düğmeye basınca yay, düğmeyi bıraktığınızda tekrar kapalı konuma geri dönmesini sağlar.
Uzatılmış yaylı butonların uzatılmış bir kolu veya düğmesi vardır, bu sayede butona daha rahat bir şekilde erişim sağlanır. Bu butonlar, özellikle eldiven veya benzeri ekipmanlarla çalışan kişiler için idealdir, çünkü uzun kolu sayesinde daha kolay bir şekilde basılabilirler.
Uzatılmış yaylı butonlar, birçok farklı boyutta ve şekilde mevcuttur ve farklı renklerde üretilebilirler. Bu butonlar, endüstriyel kontrol sistemleri, araç içi sistemler, medikal cihazlar ve benzeri uygulama alanlarında yaygın olarak kullanılır.

Mandal buton
Mandal buton, bir kontrol cihazında birden fazla komut kontrolünde veya kalıcı bir kontrol istendiğinde kullanılan buton tipidir. 1-0-2 ve 1-0 gibi konumlarda çalışabilir. Sağa ve sola döndürülerek çalıştırılır. Yapı olarak pako şaltere çok benzer.

Mantar buton
Mantar buton, geniş basma yüzeyi ile kolay aktivasyon sağlar. Genellikle acil durum kontrolünde kullanılır.
Mantar butonlar, bir elektrik devresini hızlı bir şekilde durdurmak veya açmak için kullanılır. Genellikle tehlikeli bir makineyi durdurmak veya acil bir durumda alarmı devre dışı bırakmak için kullanılır. Basıldığında, elektrik akımı kesilir veya açılır ve devre kesilir.

Acil durdurma butonu
Bir kontrol fonksiyonunu resetlemek için daha farklı bir hareket gerektirir. (Çevirip çekmek gibi). Acil durumlarda kullanılır. Bu buton, operatörün güvenliğini sağlamak için tasarlanmıştır ve makine veya sistemdeki potansiyel bir tehlike durumunda anında müdahale etme imkanı verir.

Anahtarlı mandal buton
Anahtarlı mandal buton, anahtar veya mandal mekanizması kullanarak bir devreyi açıp kapatan butonlardır. Bu tür butonlar, özellikle endüstriyel ve ticari uygulamalarda yaygın olarak kullanılmaktadır.
Butonun mandal mekanizması, bir mandalın basılması veya çekilmesiyle bir devreyi açmak veya kapamak için kullanılır. Bu, mandalın hareketli bir parça olduğu ve bir kilit mekanizmasına sahip olduğu anlamına gelir. Mandalla birlikte çalışan bir anahtar, mandalın kilitlenmesini sağlar ve devrenin açık veya kapalı konumunu sabitler.

Bu tür butonlar, tehlikeli makinelerin veya ekipmanların kontrolü gibi güvenlik açısından kritik uygulamalar için özellikle uygundur. Mandalın kilitleme özelliği, yanlışlıkla veya istemeden oluşabilecek bir hareketin önüne geçer ve tehlikeli durumları önler.

Işıklı yaylı buton
Işıklı yaylı buton, bir düğmeye basıldığında yayların işleviyle geri dönen bir buton mekanizmasıdır. Işıklı olması, butonun basıldığında veya etrafındaki ortam değiştiğinde aydınlatılmasını sağlayan bir LED veya lamba içermesi nedeniyle mümkündür. Işık ve basma fonksiyonunu tek cihazda toplar. Yerden ve maliyetten kazanç sağlar.
Bu tür butonlar, genellikle farklı uygulamalarda kullanılır. Örneğin, bir acil durum durumunda yangın alarmı veya acil durum çağrısı gibi durumlarda kullanılabilirler. Ayrıca otomatik kapı açma/kapama sistemlerinde ve bazı endüstriyel makinelerde kullanılabilirler.

Çiftli yaylı buton
Çifli yaylı buton iki farklı butonu tek gövdede toplar. Bazı modelleri LED’ler de içerir ve durum göstergesi şeklinde bilgi almanızı sağlar. Bu tip butonlar kullanıldıklarında yerden ve maliyetten kazanç sağlarlar.

Butonların renkleri ne anlama gelir?
Buton çeşitlerinin renkleri de farklı anlamlara gelmektedir. IEC 60204-1 standardının tarif ettiği şekilde uluslararası renk kodları belirlenmiştir:
Renk | Anlamı | Açıklama | Örnek |
Kırmızı | Acil durum | Tehlikeli acil bir durum olması durumunda harekete geçirilmeli | Acil durdurma butonları |
Sarı | Anormal | Anormal bir durum olması durumunda harekete geçirilmeli | Anormal bir durumu ortadan kaldıran cihazlar |
Yeşil | Normal | Normal bir durumda harekete geçirilmeli | Start/On |
Mavi | Zorunlu | Zorunlu bir durumda harekete geçirilmeli | Reset fonksiyonu |
Beyaz | Tanımlanmış belirli bir anlamı yok | Fonksiyonların genel kullanımında, acil duruş hariç | Start/On (tercih edilen) Stop/Off |
Siyah | Tanımlanmış belirli bir anlamı yok | Fonksiyonların genel kullanımında, acil duruş hariç | Start/On (tercih edilen) Stop/Off |
Hatırlatma: Üreticilerin buton serileri genellikle iki farklı tiptedir. Modüler modeller ve kompakt modeller olarak ikiye ayrılır.
Modüler modeller adeta bir lego gibi butonun kafası, tutucusu ve yardımcı kontağı ayrı ayrı birleştirilerek takılır. Proje revizyonu olduğu durumlarda bu parçalar kolayca değiştirilebilir. Diyelim ki panoya taktığınız bir butonun rengini yeşilden maviye çevirmeniz gerekti. Butonun sadece kafa kısmını değiştirmeniz yeterli olur. Ya da ekstra bir normalde açık kontak eklemeniz gerekti. Kolaylıkla 1 adet açık kontak ekleyebilirsiniz.

Kompakt modeller ise isminden de anlaşılabileceği gibi yekpare modellerdir. Proje revizyonu olduğunda komple butonun değişmesi gerekmektedir. Kompakt modeller modülerlere göre daha uygun fiyatlıdır.