Ampermetre nedir? Çeşitleri nelerdir? Nasıl seçilir?
Ampermetre nedir?
Ampermetre nedir kısaca şöyle tarif edebiliriz:
Elektrik evlerimizi ısıtır, ortamımızı aydınlatır, arabamızı çalıştırır ve tüm elektrikli cihazları enerjilendirir. Bazen bu cihazlardan akan elektriği ölçmemiz gerekir. Ampermetre elektrik devresinde iletkenden geçen akımın şiddetini ölçen ölçü aletidir. Devrelerde “A” ile gösterilir.
Ampermetre çeşitleri
Çalışma prensibine göre:
- Hareketli bobinli ampermetre:
Kalıcı mıknatısın manyetik alanına yerleştirilmiş bir bobinden geçen akım bobinin hareket etmesine neden olduğu manyetik sapmayı kullanır.
- Hareketli manyetizmalı ampermetre:
Hareketli mıknatıslı ampermetreler, esasen hareketli bobinli ampermetre ile aynı prensipte çalışır, ancak bobin ampermetre kutusuna monte edilir ve kalıcı bir mıknatıs iğneyi hareket ettirir. Hareketli mıknatıs ampermetreler hareketli bobinlilere göre daha büyük akımlar taşıyabilir.
- Elektrodinamik ampermetre:
Elektrodinamik bir ampermetre, bir elektromıknatıs kullanır. Bu cihaz hem alternatif hem de doğru akıma yanıt verebilir ve ayrıca AC için gerçek RMS’i gösterir.
- Döner demirli ampermetre:
Döner demirli ampermetreler , sabit bir tel bobininin elektromanyetik kuvvetiyle hareket ettiğinde hareket eden bir demir parçası kullanır.
- Termik ampermetre:
Bu tip ampermetreler, akımın iletkenden geçerken neden olduğu ısıyı ölçerek çalışır. Uçları sabit bir tel, akımın neden olduğu ısı ile uzar, bu uzama, telin uçları sabit olduğu için kıvrılma şeklinde olur.
Gösterge şekline göre:
- Analog ampermetre:
Göstergesi bir kadran şeklindedir.
- Dijital ampermetre:
Çoğunlukla LED ekranlı göstergelere sahiptir.
Piyasada ikisi de tercih edilmektedir. Dijital ampermetreler daha hassas ölçüm kabiliyetine sahiptirler ve yavaş yavaş analog ampermetrelere göre daha çok tercih edilmektedirler.
Ölçtüğü akıma göre:
- DC ampermetre:
Doğru akımları ölçerler.
- AC ampermetre
Alternatif akımları ölçerler.
Ölçüm şekline göre:
- Tek faz ölçüm yapan ampermetre
- Üç faz ölçüm yapan ampermetre
Bulunduğu konuma göre:
- Taşınabilir ampermetre
- Sabit ampermetre (örneğin pano kapağına takılabilen)
Ampermetre devreye nasıl bağlanır?
Ampermetrelerin iç direnci çok düşüktür. Bu nedenle devreye seri bağlanırlar. Devreye paralel bağlanmaları durumunda sanki boş bir iletken bağlanmaktan farkı olmayacağı için kısa devreye sebep olurlar ve kullanılmaz hale gelebilirler.
Doğru akımda ampermetre ile ölçüm alırken + ucu devrenin yüksek potansiyelli tarafına – ucu ise düşük potansiyelli tarafına bağlanır. Ters bağlanırsa ampermetre ibresi sapar veya – değer gösterir. Alternatif akımda ise + veya – olmasının bir önemi yoktur.
Ampermetre seçimi
- Akım tipine uygun ampermetre seçilmelidir. (AC veya DC)
- Ampermetrenin akımı ölçme sınırı ölçtüğü akımdan mutlaka büyük olmalıdır.
- Ayrıca hassasiyetine de dikkat edilmelidir. Miliamperler seviyesinde bir akım kiloamper seviyesinde ölçüm alan ampermetre ile ölçülemez.
- DC ölçüm alınacaksa uçları doğru bağlanmalıdır.
Ampermetre ve voltmetre arasındaki farklar
- Ampermetre devrede akan akımı ölçmek için kullanılan cihaz olarak tanımlanırken, voltmetre elektrik devresinin herhangi iki noktası arasındaki potansiyel farkı ölçer.
- Ampermetrenin iç direnci düşüktür. Voltmetrenin iç direnci çok yüksektir.
- Ampermetre devreye seri olarak bağlanırken, voltmetre devreye paralel olarak bağlanır.
- Ampermetrenin doğruluğu voltmetre ile karşılaştırıldığında daha fazladır.
- Voltmetrenin ölçüm aralığı, direnç değeri değiştirilerek artırılabilir veya azaltılabilir, ancak ampermetre aralığı değiştirilemez.
Ampermetreyi kim bulmuştur?
Hareketli demirli ampermetre 1884’te Avusturyalı mühendis Friedrich Drexler tarafından icat edilmiştir.
Ampermetre ile ilgili video
Kaynaklar:
https://en.wikipedia.org/wiki/Ammeter
https://www.electrical4u.com/ammeter/
