Ampermetre Nedir? Çeşitleri Nelerdir? Nasıl Seçilir?

Ampermetre Nedir?

Ampermetre elektrik devresinde iletkenden geçen akımın şiddetini ölçen ölçü aletidir. Devrelerde “A” ile gösterilir. Devredeki akımı “Amper” cinsinden ölçer. Ampermetre, devreden geçen akımı ölçmeli fakat akımın geçişine herhangi bir zorluk göstermemelidir. Bunun için de iç direnci çok küçük bir değerde olmalıdır.

Elektrik evlerimizi ısıtır, ortamımızı aydınlatır, arabamızı çalıştırır ve tüm elektrikli cihazları enerjilendirir. Bazen bu cihazlardan akan elektriği ölçmemiz gerekir. Ampermetreler bu işi yapmak için geliştirilmiş cihazlardır.

Hareketli demirli ampermetre 1884’te Avusturyalı mühendis Friedrich Drexler tarafından icat edilmiştir.

Ampermetrelerin iç direnci çok düşüktür. Bu nedenle devreye seri bağlanır. Devreye paralel bağlanması durumunda sanki boş bir iletken bağlanmaktan farkı olmayacağı için kısa devreye sebep olur ve kullanılmaz hale gelebilir.

Doğru akımda ampermetre ile ölçüm alırken + ucu devrenin yüksek potansiyelli tarafına – ucu ise düşük potansiyelli tarafına bağlanır. Ters bağlanırsa ibresi sapar veya – değer gösterir. Alternatif akımda ise + veya – olmasının bir önemi yoktur.

Ampermetre Çeşitleri

Ampermetreleri çalışma prensibine, gösterge şekline, ölçtüğü akıma, ölçüm şekline ve bulunduğu konuma göre sınıflandırabiliriz.

Çalışma prensibine göre:

Çalışma prensibine göre aşağıdaki gibi sınıflandırılabilir.

1. Hareketli bobinli

Kalıcı mıknatısın manyetik alanına yerleştirilmiş bir bobinden geçen akım bobinin hareket etmesine neden olduğu manyetik sapmayı kullanır.

2. Hareketli manyetizmalı

Hareketli mıknatıslı ampermetre esasen hareketli bobinli ampermetre ile aynı prensipte çalışır, ancak bobin ampermetre kutusuna monte edilir ve kalıcı bir mıknatıs iğneyi hareket ettirir. Hareketli bobinlilere göre daha büyük akımlar taşıyabilir.

3. Elektrodinamik

Elektrodinamik bir ampermetre, bir elektromıknatıs kullanır. Bu cihaz hem alternatif hem de doğru akıma yanıt verebilir ve ayrıca AC için gerçek RMS’i gösterir.

4. Döner demirli

Döner demirli ampermetreler, sabit bir tel bobininin elektromanyetik kuvvetiyle hareket ettiğinde hareket eden bir demir parçası kullanır.

5. Termik

Bu tip ampermetreler, akımın iletkenden geçerken neden olduğu ısıyı ölçerek çalışır. Uçları sabit bir tel, akımın neden olduğu ısı ile uzar, bu uzama, telin uçları sabit olduğu için kıvrılma şeklinde olur.

Gösterge şekline göre:

Gösterge şekline göre aşağıdaki gibi sınıflandırılabilir.

1. Analog

Göstergesi bir kadran şeklindedir. Basit yapılıdır ve hassas ölçüm yapamaz.

2. Dijital

Çoğunlukla LED ekranlı göstergelere sahiptir. Elekontronik yapılıdır ve hassas ölçüm yapabilir.

Piyasada ikisi de tercih edilmektedir. Dijital modeller daha hassas ölçüm kabiliyetine sahip olduklarından, gün geçtikçe analog modellere göre daha çok tercih edilmektedirler.

Ölçtüğü akıma göre:

Ölçtüğü akıma göre ampermetreler aşağıdaki gibi sınıflandırılabilir.

1-DC

Doğru akımları ölçer. Doğru akım devrelerinde kullanıma uygundur.

2-AC

Alternatif akımları ölçer. Alternatif akım devrelerinde kullanılır. DC modele göre daha fazla tercih edilir.

Ölçüm şekline göre:

Ölçüm şekline göre ampermetreler aşağıdaki gibi sınıflandırılabilir.

1-Tek faz

Tek fazdan ölçüm alır.

2-Üç faz

Üç fazdan ölçüm alır.

Bulunduğu konuma göre:

Bulunduğu konuma göre ampermetreler aşağıdaki gibi sınıflandırılabilir.

1-Taşınabilir

Mobil yapılıdır. İstenen yere taşınabilir. Bakım işlemlerinde kullanıma uygundur.

2-Sabit

Sabit yapılıdır. Pano kapağına takılabilen ampermetreler örnek olarak verilebilir.

Ampermetre Seçimi

Ampermetre seçiminde dikkat edilmesi gereken kriterler şunlardır:

• Akım tipine uygun cihaz seçilmelidir. (AC veya DC)
• Akımı ölçme sınırı ölçtüğü akımdan mutlaka büyük olmalıdır.
• Ayrıca hassasiyetine de dikkat edilmelidir. Miliamperler seviyesinde bir akım kiloamper seviyesinde ölçüm alan cihaz ile ölçülemez.
• DC ölçüm alınacaksa uçları doğru bağlanmalıdır.