Voltmetre Nedir? Ne İşe Yarar? Çeşitleri ve Kullanım Alanları
Voltmetre bir elektrik devresinde iki nokta arasındaki gerilimi ölçmek için kullanılan ölçü aletidir. Devrelerde “V” harfi ile gösterilir. Voltmetrede amaç iki nokta arası potansiyel farkı yani gerilimi ölçmek olduğu için voltmetre devreye paralel bağlanır.
Elektrikte en çok kullanılan ölçüm cihazlarındandır. Dijital veya analog modelleri bulunmaktadır.
Voltmetrenin çalışmasını sağlayan bobin teli ince kesitli ve sarım sayısı fazladır yani voltmetrelerin iç dirençleri çok yüksektir. Voltmetre devreye seri bağlanırsa ölçüm yapmaz. Kısa devreye sebep olur.
Doğru gerilimde voltmetre ile ölçüm alırken + ucu devrenin yüksek potansiyelli tarafına – ucu ise düşük potansiyelli tarafına bağlanır. Ters bağlanırsa voltmetre ibresi sapar veya – değer gösterir. Alternatif gerilimde ise + veya – olmasının bir önemi yoktur.
Voltmetre çeşitleri
Voltmetreler gösterge şekline, ölçtüğü gerilime ve bulunduğu konuma göre çeşitlere ayrılır.
Gösterge şekline göre voltmetreler
Gösterge şekline göre voltmeterler analog ve dijital olmak üzere ikiye ayrılır.
Analog voltmetre
Göstergesi bir kadran şeklindedir. Aşağıdaki gibi tiplere ayrılır.
- Hareketli bobinli voltmetre
- Hareketli manyetizmalı voltmetre
- Elektrodinamik voltmetre
- VTVM ve FET-VM
Dijital voltmetre
Çoğunlukla LED ekranlı göstergelere sahiptir. Dijital voltmetreler daha hassas ölçüm kabiliyetine sahiptir ve yavaş yavaş analog voltmetrelere göre daha çok tercih edilmektedirler.
Ölçtüğü gerilime göre voltmetreler
Ölçtüğü gerilime göre voltmeterler DC ve AC olmak üzere ikiye ayrılır.
DC voltmetreler
Doğru gerilimleri ölçer.
AC voltmetre
Alternatif gerilimleri ölçer.
Bulunduğu konuma göre voltmetreler
Konumuna göre voltmeterler taşınabilir ve sabit olmak üzere ikiye ayrılır.
Taşınabilir voltmetre
Mobildir. Cep tipi olanları da vardır. Enerjisini bataryasından alır ve elektriksel sahalara rahatlıkla taşınabilir.
Sabit voltmetre
Sabit tiptedir. Montajı yapıldıktan sonra hareket ettirilemez. Örneğin pano kapağına takılabilen voltmetreler sabit tiptedir.
Pratik laboratuvar voltmetreleri maksimum 1000 ila 3000 volt (V) aralığındadır. Ticari olarak üretilen voltmetrelerin çoğu, 10’luk güçlerde artan çeşitli ölçeklere sahiptir; örneğin, 0-1 V, 0-10 V, 0-100 V ve 0-1000 V.
Voltmetre seçimi
Voltmetre seçerken dikkat edilmesi gerekenler şunlardır:
- Gerilim tipine uygun voltmetre seçilmelidir. (AC veya DC)
- Voltmetrenin gerilim ölçme sınırı ölçtüğü geriliminden mutlaka büyük olmalıdır.
- Ayrıca hassasiyetine de dikkat edilmelidir. Milivoltlar seviyesinde bir gerilim kilovolt seviyesinde ölçüm alan voltmetre ile ölçülemez.
- DC ölçüm alınacaksa uçları doğru bağlanmalıdır.
Voltmetre nerelerde kullanılır?
Voltmetrenin kullanıldığı yerler şunlardır:
- Bir pilin gerilimini test etmek için kullanılabilir. Örneğin, yeni bir pil yaklaşık 1.6V’tur. Pilin ömrünün sonu yaklaştığında 1.1V ölçülür. Bir 12V kurşun-asit araç aküsü tamamen şarj edildiğinde 12.5V veya bir otomobildeki alternatör tarafından şarj edildiğinde 14V gerilimde olur. 10V ölçümlenirse, alternatörde bir sorun olduğu anlaşılır.
- Elektrik prizi gibi bir devrede güç olup olmadığını anlamak için kullanılabilir.
- Bir cihazın gücünün açık veya kapalı olduğunu doğrulamak için kullanılır.
- Değeri bilinen bir direnç üzerindeki gerilimi ölçerek akımı hesaplayabiliriz. Elimizde bir ampermetre yokken voltmetre yardımıyla akım da ölçülebilir.
- Bir dizi pil ile bir devamlılık denetleyicisi oluşturmak için kullanılırlar.
- Bilinmeyen dirençli bir voltaj bölücü kullanarak bir ohmmetre oluşturmak için kullanılırlar.
- Bir şönt direnç üzerindeki voltajı ölçerek bir ampermetre oluşturmak için kullanılırlar.
