Stator ve Rotor Nedir? Aralarındaki Farklar Nelerdir?

Asenkron motor elektrik sektöründe en yaygın olarak kullanılan motor tipidir. Pratik oluşu ve bakım gerektirmemesi asenkron motoru tercih sebebi yapmıştır. Asenkron motorun iki ana bileşeni vardır: Stator ve rotor.

Stator Nedir?

Stator motorun sabit, hareket etmeyen parçasıdır. Endüktör olarak da adlandırılır.

Statorun görevi dönen manyetik alanı üretmektir. Stator alternatif bir akım (AC) uygulandığında polaritesi her zaman değiştirilen bir dizi sargı içerir.

Stator; stator gövdesi (1) rotoru (9) destekleyen bilyalı rulmanlar (2), rulmanları pozisyonlayan rulman blokları (3), soğutma fanı (4), soğutma fanı koruyucusu (5), terminal kutusu (6) gibi parçalardan oluşur.

Statorun gövdesi 0,3-0,5 mm ölçülerinde demir saclardan oluşur. Bu demir saclar üç fazlı sargılar için delinmiş oluklara sahiptir. Faz sargıları ve stator çekirdeği manyetik alanı oluşturur.

Statorda kutupların çift sayısı, manyetik alanın döndüğü hızı belirler. Bir motor nominal frekansına bağlıysa, manyetik alanın hızına motorun senkron hızı denir (n0).

Rotor Nedir?

Rotor motorun hareketli parçasıdır. Rotor, motor miline monte edilmiştir. Endüvi olarak da adlandırılır.

Bir rotor çubuğu döner alana yerleştirildiğinde, bir manyetik kutup çubuktan geçer. Kutupun manyetik alanı rotor çubuğunda sadece kuvvet (F) tarafından etkilenen bir akımı (Iw) indükler. Bu kuvvet, akı yoğunluğu (Φ), indüklenen akım (Iw), rotorun uzunluğu (l) ve kuvvet ile akı yoğunluğu arasındaki açı (Θ) ile belirlenir:

F = Φ x Iw x l x sin Θ

Θ = 90 ° olduğu varsayılırsa, kuvvet şöyledir:

F = Φ x Iw x 1

Rotor çubuğundan geçen bir sonraki kutup, karşıt polariteye sahiptir. Bu, ters yönde bir akım indükler. Manyetik alanın yönü de değiştiği için, kuvvet önceki gibi aynı yönde hareket eder.

Tam rotor dönme alanına yerleştirildiğinde, rotor çubukları rotoru çeviren kuvvetlerden etkilenir. Rotorun hızı (2), dönen alanın (1) hızına ulaşmaz, çünkü aynı hızda, rotor çubuklarında akım oluşmaz.

Stator ve Rotor Arasındaki Farklar

Rotor ve stator arasındaki önemli fark, rotorun motorun dönen kısmı statorun ise motorun sabit kısmı olmasıdır.

Stator ve rotor arasındaki diğer farklar şunlardır:

1. Statorun sargısına üç fazlı besleme verilir. Rotor, DC kaynağı tarafından endüklenir.
2. Statorun sarım düzenlemesi, rotora kıyasla daha karmaşıktır.
3. Stator sargısı yüksek yalıtımlıdır, çünkü yüksek gerilimi indükler. Rotorun izolasyonu ise düşüktür.
4. Stator sargısının boyutu, alan sargısına kıyasla ağır akımı taşımak için büyüktür.
5. Statorun soğutma sistemi, rotor ile karşılaştırıldığında iyidir.
6. Sürtünme kaybı, düşük ağırlığı nedeniyle stator ile karşılaştırıldığında rotorda daha azdır.

Sonuç olarak;

Rotor statorun çekirdeğinin içine yerleştirilmiştir. Üç faz, dönen manyetik alanı üreten stator sargısına beslenir. Rotor, dönen manyetik alanın içinde döner. Böylece, bir rotor ve statorun manyetik alanın etkileşimi nedeniyle bir emk endüklenir.

Kaynak