Normalde açık kontak ve Normalde kapalı kontak nedir?
Elektrikte açık ve kapalı kavramları
Kontakların açık kapalı durumuna bakmadan önce elektrikte açık ve kapalı ne demek ona bir göz atalım. Günlük hayatta bir musluğu açtığımızda suyun akışını da başlatmış oluruz. Musluğu kapadığımızda ise su akışı durur. Elektrikte ise bu durum tam tersidir. Bir kontak açıksa akım akmıyor, kapalı ise akım akıyor demektir.
Açık: Akım akmıyor
Kapalı: Akım akıyor
Elektrikte normallik nedir?
Normallik durumu kontağın herhangi bir etki altında olmadığı durumdur. Bir röle ise enerjisizdir. Bir anahtar ise kapalıdır. Sıcaklık alarmı ise sıcaklık alarm seviyesinin altında demektir. Yani her şey normal pozisyonundadır.
Açık-kapalı ve normallik nedir anladıktan sonra şimdi normalde açık (normally open – NO) ve normalde kapalı (normally closed – NC) kavramlarını rahatça anlayabiliriz.
Normalde açık kontak nedir?
Normal durumunda içerisinden akım akmayan kontaktır. Açık devreyi sağlar. Enerjileme ve kapama devreden akım akmasını sağlar.
Normalde kapalı kontak nedir?
Normal durumunda içerisinden akım akan kontaktır. Kapalı devreyi sağlar. Enerjiyi kesme veya açma devredeki akımı keser.
Normalde açık ve normalde kapalının anlamı
Yukarıdaki gösterimde kontaklar herhangi bir etki altında değildir. Yani sol taraftaki butona basılmamış, sağ taraftaki rölenin bobini enerjilenmemiştir.
Normalde açık bir butona bastığınızda, akım için bir yol sağlarsınız.
Normalde kapalı bir butona bastığınızda, akımın akmasını engellersiniz.
Bir röle, bobine enerji verilmediğinde, C ve NC kontakları birbirine temas eder. Bobin enerjilendiğinde, manyetik alan hareketli metali çeker ve bunun yerine C ve NO kontaklar birbirine temas eder.
Normalde açık kontak nerelerde kullanılır?
NO kontaklar, bir cihazın belirli bir sinyalle etkinleştirilmesi gereken uygulamalarda kullanılır. Aşağıdakiler bazı örnekler:
Aydınlatma sensörleri
İnsanlar tespit edildiğinde sensördeki bir NO kontak konum değiştirerek, aydınlatma armatürlerine güç verir.
Ekipman soğutma sistemleri
Normalde, sıcaklık belirli bir değeri aştığında etkinleşirler. Soğutma sistemleri, sıcaklık belirlenen değeri aştığında kapanan bir NO kontağın kapanması ile kontrol edilir.
Pilot lambaları
Endüstriyel ayarlarda, belirli ekipman parçalarının çalıştığını gösteren pilot lambalar için NO kontakları kullanılır. NO kontak konum değiştirdiğinde lamba yanar.
Normalde kapalı kontak nerelerde kullanılır?
NC kontaklar, aşağıdaki uygulamalarda olduğu gibi, belirli bir sinyale yanıt olarak işlemin durmasına ihtiyaç duyduğunuzda faydalıdır:
Durdurma düğmeleri
Düğmeye bastığınızda açılan ve güç beslemesini kesen bir NC kontağı vardır.
Otomatik pompalar
Bir su haznesi otomatik bir pompa ile doldurulduğunda, üst seviye anahtarda bir NC kontağı kullanır. Su seviyesi bir seviyenin altındayken pompa çalışıyor, ancak hazne dolduğunda durur.
Motor koruması
Motor koruması için kullanılan aşırı yük röleleri (termik röleler) bir NC kontağı kullanır. Yüksek akım dolayısıyla oluşan yüksek sıcaklığa tepki olarak açılır ve motorun bağlantısını keser.
