Asenkron Motorun Parçaları: Görevleri ile Birlikte!

Asenkron motorlar endüstride en yaygın karşımıza çıkan motor tipleridir. Farklı bir iç yapısı olan bu motorların yapısını bilmek bu alanda çalışanlar için oldukça önemlidir. Asenkron motorun parçaları şunlardır:

• Stator
• Rotor
• Gövde
• Yataklar
• Kapaklar
• Pervane(fan)
• Motor mili
• Motor etiketi
• Klemens tablosu

Şimdi bu parçalara ve görevlerine detaylı olarak bir göz atalım.

Asenkron Motorun Parçaları

Asenkron motorun parçaları şunlardır:

1. Stator

Alternatif gerilimle çalışan motorlarda döner manyetik alan oluşturmak için sargıların bulunduğu kısımdır. Bir veya daha fazla bakır sargı, stator içinde bir “kutup” oluşturur ve bir motorda her zaman çift sayıda kutup vardır.

Elektrik akımı kutuplar arasında dönüşümlü olarak dönerek dönen bir manyetik alan oluşturur. Stator, 0,35–0,8 mm’lik silisyum katkılı birer tarafları yalıtılmış ve iç yüzeyine oluklar açılmış sacların pres edilerek paketlenmesiyle elde edilir.

2. Rotor

Alternatif gerilimle çalışan motorlarda statorun meydana getirdiği döner manyetik alanın içinde dönen ve mekanik enerjinin alındığı kısımdır. Stator tarafından üretilen manyetik alan rotorda bir akım indükler ve bu akım kendi manyetik alanını yaratır. Stator ve rotordaki manyetik alanların etkileşimi, rotorun mekanik torkuyla sonuçlanır. Rotor, motorun merkezi bileşenidir ve mile sabitlenmiştir.

İki şekilde üretilir:

Sincap Kafesine Benzeyen Kısa Devre Çubuklu Rotor

Rotorun dış yüzeyine açılmış oluklara alüminyum veya bakır çubuklar yerleştirilerek çubukların her iki tarafı kısa devre edilir. Ayrıca soğutucu görevi için her iki tarafa kanatçıklar konmuştur.

Sargılı (Bilezikli) Rotor

Rotor dış yüzeyine açılan oluklara 1200 faz farklı üç fazlı alternatif akım sargısı yerleştirilen rotorlardır. Sargı uçları, yıldız ve üçgen bağlandıktan sonra üç uç rotor mili üzerinde bulunan milden yalıtılmış üç adet pirinç bronzdan yapılmış bileziklere bağlanır. Sargılara akım, bu bileziklere basan fırçalar ile sağlanır.

3. Motor mili

Motor mili rotorun içine sabitlenmiştir ve onunla birlikte döner. Şaft, motor kasasının dışına uzanır ve dönme gücünü iletmek için bir dış sisteme bağlantı sağlar. Milin kırılmasını önlemek için motorun ortaya koyduğu tork miktarına göre boyutlandırılmıştır.

4. Gövde ve kapaklar

Asenkron motorun gövdesi, tüm motor bileşenlerini içerir, elektrik bağlantıları sağlar ve ısı birikimini azaltmak için motor parçalarının havalandırılmasını sağlar. Gövde tasarımı genellikle ısı dağılımına yardımcı olmak için kanatçıklar içerir. Dış etkilere karşı alüminyum, demir ya da demir alaşımından üretilir. Rotorun stator içinde merkezi olarak yataklanması görevini kapaklar yapar.

5. Yatak ve rulmanlar

Rotorun kolayca dönmesini sağlayan mekanik yapılı parçalardır. Küçük güçlü motorlarda pirinç vb. madenler kullanılarak yapılmış bilezik biçimli, yağlanmış yataklar (burç) kullanılır. Büyük güçlü motor yatakları ise rulman kullanılır. Yataklar, şaft bağlantısının gövdeye sürtünmesini en aza indirerek motorun verimini arttırır. Motor yataklarının ana işlevi, motorun dönen ve sabit parçalarındaki sürtünmeyi ve aşınmayı azaltmaktır. Ayrıca motor yatakları, çıkış mili için nispeten rijit bir destek sağlar.

6. Soğutma pervanesi

0–20 kW güce sahip motorlarda hava ile soğutulur. Motorun dönen miline bağlanan plastik ya da metal pervane gövdenin sıcaklığını kolayca atmasını sağlar. Pervane, motorun ısınmasını önler ve verimli çalışmasını sağlar.

7. Motor etiketi

Motorların özelliklerini belirtmek amacıyla alüminyum etiketler, motorun üzerine monte edilir. Motorun tüm teknik özellikleri ve bağlantı açıklamaları bu etiket üzerinde yazar.

8. Klemens tablosu

Statordaki sargıların uçları klemens tablosuna çıkarılır. Motor ile şebeke arasındaki bağlantı klemenslerde yapılır. 3 Fazlı motorların klemensi 6 adet bağlantı noktasına sahiptir.