Alternatif akım nedir? Doğru akım nedir?
Eğer elektrik hakkında henüz çok fazla bilginiz yoksa alternatif akım (AC) ve doğru akım (DC) kavramlarını duymamış olabilirsiniz. Elektriğin temellerinden olan bu iki terimin ne olduğunu ve birbirleri arasındaki farkları mutlaka öğrenmelisiniz. Sizin işinizi biraz daha kolaylaştırmak için bu kavramları biraz daha açacağız ve tanımlarını yapıp kullanım alanlarına göz atacağız.
İçindekiler
Alternatif akım nedir?
Zaman içerisinde yönü ve şiddeti değişen akıma alternatif akım denir. Şebeke akımı olarak da adlandırılır. Alternatif akımın dalga formu sinüs şeklindedir. Evimizdeki ve iş yerlerimizdeki tüm prizlerdeki akım alternatif akımla çalışır.
AC olarak da adlandırılır. (AC = İngilizce’de “Alternative Current” demektir.)
Alternatif akım elektrik santrallerinde alternatörler vasıtasıyla üretilir. Alternatör şöyle mıknatıslanır:
Sabit bir manyetik alanın içerisinde bir iletken tel döndürülür. (Teli döndüren etki su basıncı, rüzgar gibi doğal bir etki olabilir) İletken döndüğü ve periyodik olarak farklı polaritelere girip çıktığı için akım sinüsodal dalga şekli çizer.
Şu videodan da net olarak görebilirsiniz:
Alternatif akımı kim bulmuştur?
Alternatif akımın mucidi Sırp bilim adamı Nikola Tesla’dır.
Doğru akım nedir?
Yönü ve şiddeti zamana bağlı olarak değişmeyen akıma doğru akım denir. Doğru akımın dalga formu düz bir çizgi şeklindedir.
Doğru akım cep telefonu, radyo gibi elektronik cihazlarda, madencilik ve demiryolu uygulamalarında, DC motorlarda, kaynak makinelerinde, hibrit ve elektrikli araçlarda kullanılmaktadır.
DC olarak da adlandırılır. (DC= İngilizce’de “Direct Current” demektir.)
Doğru akım üç şekilde üretilir:
- AC’yi DC’ye dönüştüren redresör gibi çeviriciler ile
- Piller ve aküler gibi kimyasal enerjiyi elektrik enerjisine çeviren aletler ile
- Dinamolar vasıtasıyla
Doğru akımı kim bulmuştur?
DC’ nin çok eski uygarlıklarda kullanılma ihtimali düşünülse de çoğu kaynakta doğru akımın mucidinin “Alessandro Volta” olduğu belirtilmektedir.
Alternatif akım ve doğru akım arasındaki farklar
| Alternatif akım | Doğru akım | |
| Taşınabilecek enerji miktarı | Daha uzun mesafelere güvenli bir şekilde iletim yapılıp daha az kayıpla daha fazla enerji sağlanabilir. | DC uzun mesafelere iletilebilir ancak çok büyük kayıplar olur. Bunu engellemek için de çok büyük kablo kesitleri kullanılmalıdır |
| Elektronların akış yönünün nedeni | Tel boyunca dönen mıknatıs. | Tel boyunca sabit manyetizma. |
| Frekans | Alternatif akımın frekansı, Ülkeye bağlı olarak 50 Hz veya 60 Hz’dir. | Doğru akım frekansı sıfırdır. |
| Yön | Bir devrede akarken yönünü tersine çevirir. (sinusoidal) | Devrede bir yönde akar. |
| Akım | Akım zamanla değişir | Akım sabittir |
| Elektronların akışı | Elektronlar ileri ve geri yönde değişir | Elektronlar tek bir yönde veya “ileri” doğru hareket eder. |
| Üretim | AC jenerator ve şebeke. | Hücre veya Pil. |
| Pasif parametreler | Empedans. | Sadece direnç |
| Güç faktörü | 0 ile 1 arasında değişir | Her zaman 1’dir. |
Doğru akım ile çalışan aletler ve uygulamalar
- Batarya uygulamaları
- Güneş enerjisi ile elektrik üretimi
- Elektrikli araçlar
- Demiryolu araçları
- Güç kaynakları
- Otomobil elektrik tesisatı, aküler
- Radyo ve cep telefonu benzeri elektronik cihazlar
- Telefon ve telgraf santralleri
Alternatif akım sembolü ve Doğru akım sembolü
