Kar, Kar Marjı, Gross Margin Nasıl Hesaplanır?
Kar Nedir?
Kar, kazanılan miktar ile bir şeyi satın almak, çalıştırmak veya üretmek için harcanan miktar arasındaki farktır. Bir mali kazançtır. Ayrıca kâr, bir ticari faaliyetten elde edilen gelir tutarı, faaliyetin sürdürülmesi için gereken harcamaları, maliyetleri ve vergileri aştığında gerçekleşen bir finansal faydadır.
Şimdi brüt kar ve net kar kavramlarına göz atalım. İkisi birbirinden farklı şeyler…
Brüt Kar (Gross Profit) Nedir?
Brüt kar = Satılan malların satış fiyatı – Satılan malların alış fiyatı
Şöyle örnekleyelim = Diyelim ki bir bakkalsınız ve mallarınızı satarak ayda toplam 20000 TL kazandınız. Bu malları da toplamda 13000 TL’ye almıştınız. Brüt karınız 7000 TL olur. (ama diğer masrafların hiçbirini ödemediniz. Vergiler, çırağın maaşı, elektrik, doğalgaz vs.. hiçbirini ödemediniz)
Brüt Kar Marjı (Gross margin) Nedir?
Brüt kâr marjı piyasada bilinen diğer bir ismiyle gross margin bir ürünün satış fiyatıyla alış fiyatı arasındaki farkın satış fiyatına oranıdır. (Dikkat: Tekrar hatırlatalım. Burada göz önünde bulundurulan malın sadece alış fiyatıdır. Toplam maliyet değildir.) Brüt kar marjı ürünün satışından elde edilen gelirin ne kadarlık kısmının brüt kâr olduğunu gösteren orandır.
Brüt kar marjı (Gross margin) nasıl hesaplanır?
Brüt kar marjı yüzde olarak şöyle hesaplanır:
Brüt kâr marjı % = ((Satış Fiyatı – Alış Fiyatı) / Satış Fiyatı) x 100
Brüt kar marjı hesaplama excel
Brüt kar marjını excele şöyle bir formül yazarak hesaplayabilirsiniz. Yukarıdaki bakkalın aylık kar marjını hesaplayalım:
| A | B | C |
1 | Malların toplam satış fiyatı | Malların toplam alış fiyatı | Brüt kar marjı |
2 | 20000 | 13000 | = (A2-B2)/A2 |
%35 cevabını bulacaksınız.
Net Kar (Net Profit) Nedir?
Net kar = Satılan malların satış fiyatı – Satılan malların toplam maliyeti
(Özellikle işletmeler için) Toplam maliyeti neler oluşturur:
- Malın alış fiyatı
- Lojistik masrafları
- Depolama ve paketleme masrafları
- Personel ve bina giderleri
- Amortisman giderleri
- Finansal kayıplar (Euro, Dolar, TL kur farkı gibi)
- Vergiler
Yani bir satıştan net kar edebilmeniz için o ürüne yaptığınız toplam maliyetin üzerinde bir bedele satmalısınız. Bunlar hesaplanmazsa işletmeler kar eder gibi görünürken aslında zarar ediyor olabilir. Tüm bu faktörler göz önünde bulundurulmalıdır.
Bakkal örneğine geri dönelim = Bakkalımız ayda toplam 20000 TL kazanıyordu. Faturalarını ödedi, çırağın maaşını ve sigortasını yatırdı, vergilerini ödedi, kirayı yatırdı vs.. toplamda 4000 TL tuttu diyelim. Malları da 13000 TL’ye almıştı. Yani toplam maliyeti 17000 TL oldu ve sonuçta da elinde 3000 TL kaldı. İşte bu rakam bakkalın net karıdır.
Net Kar Marjı (Net Margin) Nedir?
Net kâr marjı piyasada bilinen diğer bir ismiyle Net margin bir ürünün satış fiyatıyla toplam maliyeti arasındaki farkın satış fiyatına oranıdır. Net kar marjı ürünün satışından elde edilen gelirin ne kadarlık kısmının net kâr olduğunu gösteren orandır.
Net kar marjı nasıl hesaplanır?
Net kar marjı yüzde olarak şöyle hesaplanır:
Net kâr Marjı %= ((Satış Fiyatı – Toplam maliyeti) / Satış Fiyatı) x 100
Net kar marjı hesaplama excel
Net kar marjını excele şöyle bir formül yazarak hesaplayabilirsiniz. (Brüt kar marjı ile aynı formül kullanılır) Malın toplam maliyetinin 110 TL ve satış fiyatının 130 TL olduğunu varsayalım
| A | B | C |
1 | Malların toplam satış fiyatı | Malların toplam alış maliyeti | Net kar marjı |
2 | 20000 | 17000 | = (A2-B2)/A2 |
%15 cevabını bulacaksınız.
Bir örnek daha yaparak konuyu iyice pekiştirelim:
Diyelim ki bir malın maliyetini oluşturan masraflar şunlar olsun:
Toptancısından alış fiyatı: 1000 TL
Lojistik masrafının, depolama maliyetinin, vergisinin, birim adam saat ücretinin de 200 TL olduğunu hesapladınız.
Bu malı %20 net kar marjıyla satabilmeniz için bu malı: (1000 + 200) / (1 – 0,2) = 1500 TL’ye satmalısınız.
Bu malı %20 brüt kar marjıyla satsaydınız: 1000 / (1 – 0,2) = 1250 TL’ye satmış olacaktınız. Ama gördüğünüz gibi para kazanıyorum derken aslında para kaybetmiş olacaktınız.
Kafa karışıklığı olmaması açısından uyaralım. Yukarıda verdiğimiz formüllerin tersten hesabını yaptık aslında. Bir malın alış maliyeti belliyse ve üzerine belli bir yüzde koyup satış fiyatını bulmak isterseniz
Net kâr Marjı % = ((Satış Fiyatı – Toplam maliyeti) / Satış Fiyatı) x 100 formülü
Satış fiyatı = Toplam maliyet / (1 – net kar marjı %) formülüne dönüşür.
Ekstra bilgiler:
Belki de karşınıza çıkmıştır, aşağıdaki kavramları duymuşsunuzdur. EBIT, EBITA, EBITD, EBITDA, EBITDAR ibarelerinin ne olduklarına bir bakalım:
EBIT: Earnings before interest and taxes’in açılımıdır. Faiz ve vergiden önceki gelir anlamına gelmektedir.
EBITA: Earnings before interest, taxes, and amortization’ın açılımıdır. Faiz, vergi ve amortisman öncesi gelir anlamına gelmektedir.
EBITD: Earnings before interest, taxes, and depreciation’ın açılımıdır. Faiz, vergi ve yıpranma payı öncesi gelir anlamına gelmektedir.
EBITDA: Earnings before interest, taxes, depreciation, and amortization’ın açılımıdır. Faiz, vergi, yıpranma payı ve amortisman öncesi gelir anlamına gelmektedir.
EBITDAR: Earnings before interest, taxes, depreciation, amortization, and restructuring or rent costs’un açılımıdır. Faiz, vergi, yıpranma payı, amortisman ve yapılanma veya kira giderleri öncesi gelir anlamına gelmektedir.