Elektrik

Termistör Rölesi Nedir? Çalışma Prensibi ve Seçim Kriterleri

Termistörler, sıcaklığın değişimine cevap veren elektronik araçlar olarak bilinir. Bu cevap, genellikle direnç değişimine dayanır. Termistör rölesi ise, bu direnç değişimini mekanik bir röle ile eşleştirerek, sıcaklık değişimine göre röle çalışmasını sağlar. Bu makalede, termistör rölelerinin çalışma prensipleri ve seçim kriterleri hakkında detaylı bilgiler vereceğiz.

Termistör Rölesi Nedir?

Termistör rölesi, motor sargı sıcaklıklarını referans alarak motorların aşırı ısınması durumunda koruma sağlayan elektromekanik devre elemanıdır. PTC sensörleri kullanarak motorların sargı sıcaklığını izler ve sıcaklığın aşırı derecede yükselmesi durumunda kontak çıkışları vasıtasıyla sinyalleme yapar.

Motordaki sıcaklığın artmasıyla birlikte, PTC sensörlerinin de direnci artacaktır. Termistör röle bu iki ilişkiyi göz önünde bulundurarak işlem yapar.

Motor sargılarındaki ve/veya yataklarındaki sıcaklığı PTC sensörlerle ölçerek ve buradan alınan sinyalleri termistör motor koruma rölesi ile kontrol ederek mümkün olabilir. En güvenli koruma bu şekilde yapılmış olur. Motorun mekanik aşınması önlenmiş ve elektriksel hatalar azaltılmış olur.

Motor koruma cihazları genellikle sadece akım ve gerilim bilgilerini referans alarak motorları ısınmaya ve aşırı yüke karşı korurlar. Örneğin motor korumasında kullanılan termik röle, şalter, otomatik sigorta, motor koruma şalteri gibi elemanlar termik-manyetik akımları ölçerek ve yorumlayarak motoru korurlar. Motorun gövdesindeki ve sargılarındaki gerçek sıcaklık bu cihazlar tarafından tespit edilmez. Motorun aktif noktalarındaki bu sıcaklık sadece akım ve gerilimin etkisiyle değil aynı zamanda aşağıdaki sebeplerden dolayı da beklenenden fazla olabilir.

Motorun yüksek sıcaklıklı bir ortamda bulunması
Yetersiz soğutma ve havalandırma
Ağır şartlarda başlangıç
Kısa sürede çok sayıda dur-kalk
Tek faz çalışma
Faz dengesizliği
Frenleme etkisi

Bunu önlemek için motor yüksek sıcaklığa karşı mutlaka korunmalıdır. Termistör rölesi (PTC rölesi olarak da adlandırılır) bu işlemi mükemmel bir şekilde yapar.

Termistor rolesi calisma — *Termistör Koruma R. Dış Görünümü*

Termistör Rölesinin Çalışma Prensibi

Termistör motor koruma rölesi PTC sensörlerin direncini sürekli ölçer. Direnç sıcaklıkla değişeceği için motor sıcaklığı artmaya başladığında ve eşik değerine ulaştığında çıkış rölesi konum değiştirir. Böylece kontaktör bobininin enerjisi kesilir, ana kontaklar açılır ve motor durdurulur.

Unutmayın! Termistör röle kendi başına devreyi açmaz. Devrenin açılmasını sağlar. Rölenin bir ucuna motor sıcaklığını ölçen PTC sensörü girilir. PTC sıcaklığı ölçer ve röleye bildirir. Röle de üzerindeki ayarlanan verilere göre (sıcaklığın çok artması durumunda) kontaklarını değiştirir. Siz bu kontak değişimini gidip sahada uzaktan kontrol edilebilen kontaktör gibi cihazlarla irtibatlarsınız ve kontaktörün bobininin enerjisini kesersiniz. Enerjisi kesilen bobin kontaktörün ana kontaklarının açılmasına neden olacaktır ve motora giden enerji kesilecektir.

Motor soğuduğunda ve sıcaklık reset eşik değerine ulaştığında termistör röleyi resetlemek gereklidir. Resetten sonra motor tekrar yol alır.

Termistör Rölesi Seçimi

Termistör motor koruma rölesi seçerken aşağıdaki parametreler göz önünde bulundurulabilir:

Rölenin kontak çıkış sayısı
Röle kumanda besleme gerilimi
Bir röleye kaç tane sensör bağlanabileceği
Manual/oto/remote modlarının olup olmadığı
PTC kablolarının kopması durumunda algılama yapıp yapmayacağı
Hangi frekanslarda çalışacağı
Elektrik ve mekanik ömrü
Çalışma ve depolama sıcaklıkları

Ayrıca röle ile PTC sensörleri arası kabloların çok uzun olmamasına, ayrıca elektromanyetik girişim oluşturabilecek diğer ekipmanlara ve yüksek gerilim kablolara yakın olmamasına dikkat edilmelidir.