Sıvı Seviye Rölesi Nasıl Çalışır? Çeşitleri ve Kullanım Alanları ile

Sıvı seviye rölesi, endüstriyel tesislerde kullanılan bir cihazdır ve sıvı seviyesini kontrol ederek, ayarlanan değerlerin dışına çıkması durumunda sinyal verir. Peki sıvı seviye rölesi nasıl çalışır? Bu yazımızda bu sorunun cevabını arayacağız.

Öncelikle bu cihazın tanımını yapalım.

Sıvı seviye rölesi, endüstriyel tesislerde bir hazne içerisindeki sıvının seviyesini kontrol eden ve sıvı ayarlanan değerlerin dışına çıktığında kontak çıkışı verip sinyalleme yapan röle cinsidir. Sıvı seviye rölesi bir tank içerisindeki sıvının seviyesini ayarlamaya yarar. Tank içerisindeki sıvının seviyesi çok düştüğünde veya çok yükseldiğinde duruma müdahale eder ve seviyesini ayarlar.

Daha önceki yazılarımızda da belirttiğimiz gibi röleler bir değeri ölçerler. Ölçtükleri değer üzerinde ayarlanmış değerden farklıysa kontak çıkışı verirler. Zaman röleleri zamanı referans alır, akım röleleri akımı referans alır, sıvı seviye röleleri de sıvı yüksekliğini referans alırlar.

Sıvı seviye rölesi ise adeta şöyle derler: “Ölçtüğüm haznenin içerisindeki sıvı seviyesi istenen değerde değil. Bunu kontak çıkışı vererek sinyalliyorum. Beni verdiğim sinyali kullanarak duruma müdahale et”

Sıvı Seviye Rölesi Nasıl Çalışır?

Sıvı seviye rölesi bir sıvı seviye elektrotu ile beraber kullanılır. Elektrot röle ile elektriksel olarak irtibatlandırılır. Elektrot suyun içinde seviyeyi ölçer ve bir ucu röleye bağlanılır. Röle de elektrotun ölçtüğü veriye göre işlem yapar.

Çalışma prensibini daha iyi anlayabilmek için aşağıdaki bağlantı şemasına bakalım:

Çıkış rölesi, sıvı seviyesi üst elektrota (U) ulaştığında çeker. Boşaltma işlemini başlatır. Tam tersi durumda sıvı alt seviye elektrotuna (L) ulaştığında ise bırakır. Doldurma işlemi başlatılır. 

B referans bir elektrottur. Hazne metalden yapılmışsa B elektrotuna ihtiyaç kalmaz. Rölenin taban çıkışı metal depoya direkt bağlanır.

Sıvı Seviye Rölesi Bağlantı Şeması

Aşağıda referans bir sıvı seviye rölesi bağlantısını görebilirsiniz.

Elektrotlar nasıl çalışır?

Tank içindeki sıvı seviyesi elektrotlara ulaştığında bir akım akacaktır. Peki bu akım nasıl akar? Sisteme kısaca baktığımızda statik yapılı olduğunu görebiliriz. Yani bir elektrotta pozitif potansiyel ve diğerinde ise negatif potansiyel görürüz. Negatif yüklü elektronlar, tüm iletken sıvılarda bulunan pozitif yüklü iyonları elektrotlara doğru çeker. Böylece sıvı boyunca bir akım yaratılır.

Bu rölenin nasıl çalıştığını daha iyi anlayabilmeniz için çeşitlerini de bilmelisiniz.

Sıvı Seviye Rölesi Çeşitleri

Sıvı seviye rölesinin üç farklı tipi vardır. Minimum, maksimum ve hem minimum hem de maksimum sıvı kontrolü yapan modellere sahiptir.

1. Minimum sıvı seviye rölesi

Sıvı belli seviyenin altına düştüğünde kontak çıkışı verir. Motorun boşta çalışmasını engeller. Çıkabilecek güvenlik sorunlarını ortadan kaldırır. Su sızıntılarını tespit etmenize yardımcı olur. Haznenin tekrar doldurulmasını sağlar.

2. Maksimum sıvı seviye rölesi

Sıvı belli seviyenin üstüne çıktığında kontak çıkışı verir. Taşma kontrolü yapar. Sıvıların tasarrufunda kullanıcılara yardımcı olur. Potansiyel su basmalarını engeller.

3. Minimum ve maksimum sıvı seviye rölesi

Her iki özelliği de bünyesinde barındıran röle cinsidir. Aralık kontrolü yapar ve sıvı seviyesini belli aralıklarda tutar. Sıvı belli yüksekliğe çıktığında veya belli seviyenin altına düştüğünde duruma müdahale eder.

Sıvı Seviye Röleleri Kullanım Alanları

Sıvı seviye röleleri en çok aşağıdaki uygulamalarda kullanılır:

• Pompa istasyonlarında.
• Arıtma tesislerinde.
• Su ve drenaj kuyularında.
• Tank seviye kontrolü uygulamalarında.
• Sulama uygulamalarında.
• İçecek üreten tesislerde.

Sıvı seviye rölelerinin ölçebileceği sıvı tipleri: içme suyu, atık su, deniz suyu, asitler, bazlar, süt, kahve vs.’dir.

Sıvı seviye rölelerinin kullanılmasının ve ölçüm alınmasının sakıncalı olduğu sıvı tipleri: kimyasal saf sular, yağlar, parafinler, patlayıcı sıvılar, yakıtlar, etilen glikol, alkol vs.’dir.

Kaynak