PTC ve NTC Nedir? Nerelerde Kullanılır?

Termistörler, sıcaklık değiştiğinde direnç değerinde normalden daha büyük değişiklik gösteren sıcaklığa duyarlı dirençlerdir. Sıcaklık değiştikçe direnç değeri de değişir. Sıcaklık değişimine gösterdikleri hassasiyet ile birçok algılama ve kontrol uygulamasında kullanılırlar. Günümüzde iki temel termistör tipi mevcuttur. Bunlar PTC ve NTC tipleridir.

NTC termistörleri, “Negatif Sıcaklık Dayanım Katsayısı” na sahip yarı iletkenlerdir. NTC termistörlerinin direnci, sıcaklık arttıkça azalır. PTC termistörler, “Pozitif Sıcaklık Dayanım Katsayısı” na sahip dirençlerdir. PTC termistörlerinin direnci, sıcaklık arttıkça artar.

PTC ve NTC eğrileri

NTC ve PTC’lerin direnç-sıcaklık değişimleri doğrusal değildir. Tipik eğrileri aşağıda görebilirsiniz:

PTC Nedir?

Sıcaklık artıkça direnci da artan termistörlere PTC termistör denir. PTC termistörü genellikle ilave katkılı malzemelerle birlikte oksilat veya karbonattan oluşan bir polikristalin seramik malzemedir. PTC termistörü, “anahtarlama noktasına” ulaşılana kadar sıcaklıkta sadece hafif bir direnç değişikliği sergiler. Belli bir noktadan sonra değerler yukarı doğru hareket eder.

PTC Kullanım Alanları

PTC’nin kullanım alanları şunlardır:

Aşırı akım koruması

Bir arıza durumu ortaya çıktığında, PTC termistörü ısınacak ve düşükten yüksek bir dirence geçiş yapacaktır.

Elektronik balast tasarımı

PTC termistörleri, elektronik balast sistemlerinde, devreye enerji verildiğinde zaman geciktirme elemanı olarak kullanılır.

Motor yolverme

Tek fazlı bir elektronik motorda ​​sargılarına seri halde bağlı bir PTC termistörü zaman geciktirici görevi görür.

Batarya yönetimi

Şarj edilebilir bir pil tam olarak şarj olduğunda, sıcaklığı artar ve PTC direnci, şarjı çok düşük bir seviyeye indirerek hızla artar.

Doğrusal PTC termistör

Lineer PTC termistörün yeni yeni geliştirilen bir PTC tipidir. Kalın film direncine benzer bir teknoloji kullanmaktadır.

NTC Nedir?

Sıcaklık artıkça direnci azalan termistörlere NTC termistör denir. NTC termistörleri manganez, nikel, kobalt, demir, bakır ve alüminyum gibi sinter metal oksitlerden oluşur. Uygulama tipine göre şekilleri disk veya çip şeklinde olabilir.

Genel olarak, büyük diskli NTC’ler” kendinden ısıtmalı” modda çalışır. Yani, dirençteki değişiklik güçteki değişimin bir sonucudur (cihazdan büyük bir akımın geçişi ile oluşan ısı). Daha küçük disk NTC termistörü genellikle çevre veya ortam sıcaklığını emerek direncini değiştirir.

NTC Kullanım Alanları

NTC’nin kullanım alanları aşağıda verilmiştir.

Sıcaklık ölçümü

NTC termistörün yüksek hassasiyeti düşük maliyetli sıcaklık ölçümü uygulamalarında kullanım için idealdir.

Sıcaklık kontrolü

NTC termistörleri kapalı/açık konumlarında minimum devre gereksinimi olacak şekilde sıcaklık kontrolü için kullanılabilir.

Sıcaklık kompanzasyonu

Birçok durumda, devre hassasiyeti bir tür sıcaklık kompanzasyonu gerektirir. Osilatörler, LCD ekranlar, şarj altında olan bir batarya ve bazı yükselticiler sıcaklık kompanzasyonu gerektirebilecek devre örnekleridir. (Sıcaklık kompanzasyonu: Dış ortam sıcaklığından etkilenmeme)

Başlangıç akımı sınırlayıcı

Güç değişikliğine maruz kalan bir NTC termistörü, daha düşük bir direnç göstermeden önce bir gecikme süresi yaşayacaktır. Bu zaman gecikmesi, ani yükselme akımını sınırlamak için kullanılabilir. (parça ne kadar büyükse, gecikme o kadar büyük olur)

Sıvı seviyesi uygulamaları

Termistör, bir sıvı ile bir gaz arasındaki dağılma sabitlerindeki farkı kullanarak bir sıvının varlığını veya yokluğunu algılamak için kullanılabilir.