Zaman saati nedir? Zaman saati ne işe yarar?

Bazı durumlarda elektriksel yükleri zamana bağlı olarak kontrol etmemiz gerekebilir. Bu gibi durumlarda bu işleri otomatik olarak yapan cihazlara ihtiyaç duyarız. Zaman saati bu cihazlardan bir tanesidir.

Zaman saati nedir?

Zaman saati, gerçek zamanı baz alan ve üzerinde ayarlanan zamanı baz alarak kontak çıkışı veren elektromekanik bir cihazdır. Üzerindeki kadran veya tuşlar kullanılarak zaman ayarı kolayca girilebilir. Aydınlatma ve basit kumanda tesisatlarında sıklıkla kullanılan ürün, gerçek zamana bağlı kontrol işlemleri için ideal bit çözümdür.

Zaman saati çalışma prensibi

Zaman saati zaman bilgisini referans alıp kontak çıkışı verme prensibine göre çalışır. Bu kontak çıkışı bir röle veya kontaktör dahil olmak üzere şebeke gücünden çalışan bir elektrik devre elemanına bağlanır. Rölenin ve kontaktörün çektirilmesi yolu ile yükler kontrol edilmiş olur.

Zaman saatine ilk önce montajının yapıldığı coğrafyadaki gerçek zaman girilir. Zaman girildikten sonra  bir de zaman saatinin kontaklarının değişiklik yapacağı zamanın ve kontaklarının tekrar ilk konumuna döneceği zamanın bilgisi de girilir. Bu bilgiler ışığında zaman saati kontak değiştirir.

Zaman saati çeşitleri

Zaman saatinin iki farklı çeşidi vardır. Analog ve dijital.

Analog zaman saati

Analog zaman saati bir potansiyometre veya döner bir kadran yardımıyla ayarlanır. Analog zaman saatinin kullanımı oldukça basittir. Tek yapmanız gereken, kadranı belirli bir saate ayarlamaktır.

Aslında analog zaman saatini ayarlamak kolunuzdaki saatinizi ayarlamaya veya fırınınızdaki bir zaman düğmesini kullanmaya benzer. Analog modeller daha uygun maliyetlidir ve boyutları küçüktür.

Dijital zaman saati

Dijital zaman saati dijital ekranlıdır ve üzerindeki tuşlar veya LCD ekran üzerinden programlanabilir.

Bu nedenle, analog olanlardan daha fazla seçenek sunarlar ve birçok farklı durumu kontrol edebilirler. Dijital modeller ile çok daha hassas zaman ayarı yapılabilir. Pahalıdır ve boyut olarak daha geniştir. Şifre koruması girilebilir.

İki zaman saati tipi de günlük ve haftalık olarak programlanabilir. Dijital modellerde daha hassas ayar yapabilmek mümkündür. Din-rayına montajlı ve pano kapağına montajlı tipleri de mevcuttur. Kontak çıkışları da 1 ve 2 kontaklı olmak üzere değişebilir. Ayrıca dijital zaman saatlerinin astronomik olan modelleri de vardır.

Zaman saatinin kullanım alanları

Zaman saati genellikle aydınlatma kontrolünde kullanılır. Enerji ihtiyacı olmayan zamanlarda, aydınlatma yüklerinin kapatılmasını sağlayıp enerji tasarrufuna yardımcı olur.

Ayrıca, gün içerisinde her zaman aynı saatte aynı işin yapılması istendiği uygulamalarda kullanıma uygundur. Örneğin okul zilleri, mesai bitiş ve mola zilleri, sulama kontrolü, havuz dolum kontrolü, makine başlatma işlemleri, ısıtma kontrolü vs. gibi uygulmalarda kullanılabilir.

Zaman saati nasıl bağlanır?

Zaman saati bağlantı şeması şöyledir:

Zaman saati ve zaman rölesinin farkı

Zaman saatleri ve zaman röleleri birbirleriyle çok karıştırılırlar. Aralarındaki farklar şunlardır:

Zaman saati ayarlanırken belli bir saat verilir. Yani “saat 16:00’da kontak çıkışı ver” olarak ayarlanabilir. Saat 16:00 olduğunda ise kontakları konum değiştirir. Zaman rölelerinde ise rölenin üzerine bir zaman ayarlanır. Bobin enerjilendikten sonra bu ayarlanan zaman kadar süre geçtikten sonra kontakları konum değiştirir. Yani zaman saati size ”saat kaçta” çalışacağını sorar. Zaman rölesi ise “kaça kadar saydıktan sonra” çalışacağını. Basitçe bu şekilde anlatabiliriz.