Yapay zeka nedir? Yapay zeka uygulama örnekleri nelerdir?
Yapay zeka nedir?
Yapay zeka, bir bilgisayar programının düşünmesi ve öğrenmesidir. Bu kavram insan gibi düşünme, hareket etme ve öğrenme yeteneğine sahip makineler ve programlar oluşturma fikrine dayanmaktadır. Yapay zekanın meydana getirilmesi aşamasında; sesleri tanıma, öğrenme, planlayabilme ve sorunu çözüme ulaştırma gibi önemli katmanlar yer almaktadır.
Örnek vermek gerekirse Apple’ın geliştirdiği Siri insanların seslerini tanıyabilir ve buna tepki göstererek bu isteklere pratik çözümler üretebilir.
Yapay zeka neden önemli?
Yapay zeka sistemleri iş süreçlerini otomatikleştirmek, optimize etmek isteyen şirketler için çok önemli bir durumda. Yapay zekanın elde edilen verileri daha kesin sonuçlar getirecek şekilde inceleyebilmeleri şirketlerin daha net hedefe yönelik çalışmalar yapmasını sağlayacak, bazı iş kollarını otomatikleştirmelerini sağlayacaktır. Ayrıca şirketler yapay zeka sayesinde bilgi işlem süreçlerini daha verimli, uygun maliyetli ve güvenilir hale getirebileceklerdir. Perakende, pazarlama, sağlık, sigorta gibi birçok sektörde yapay zekadan faydalanılacağı düşünülmektedir.
Yapay zekanın tarihçesi
1950’de Alan Turing’in çığır açan makalesi, Computing Machinery and Intelligence, daha sonraki bilinen adıyla Turing testini tanımıştır, bu alanda ilgi uyandırmış ve birçok kişiye ilham olmuştur. Akıllı makinelerin ve yapay zekanın geleceğini ilk etkileyen önemli gelişmelerden biridir.
1956’da Yapay zeka, John McCarthy ve Marvin Minsky’nin tarafından ABD Dartmouth Koleji’deki Yapay Zeka üzerine Yaz Araştırma konferansında resmi adını aldı ve akademik disiplinler arasında yerini aldı.
1958’de Herbert Gelernter’in “ geometri makinesi ”, geometrik teoremleri ispatlayan ilk gelişmiş AI programı oldu. John McCarthy, yapay zeka araştırmasında kullanılan programlama dili olan Lisp’i geliştirdi.
1966’da Joseph Weizenbaum tarafından ELIZA programı geliştirildi. ELIZA herhangi bir konu üzerinde konuşmalar yapabilen bir chatbottur.
1974-1980 yılları arasında, özellikle 1973 Lighthill Tartışması , İngiltere’deki yapay zeka araştırmalarının devam etmeye değmeyeceği sonucuna vardıktan sonra , ABD ajansı DARPA, yıl içinde bir konuşma anlama programının finanse edilmesine son verdi. Böylece finansal desteğini kaybeden yapay zeka araştırmaları durma noktasına geldi.
1980 yılında Yapay zeka, iş uygulamalarını kolaylaştıran bir yapay zeka programıyla beraber hayata geri döndü. Küresel şirketler tarafından maliyetleri düşürmek için yapay zeka kullanılabileceği düşünüldü.
Bununla birlikte, birkaç on yıl boyunca iyi bir şekilde finanse edilen bu küresel çabaya rağmen, bilgisayar bilimcileri makinelerde zeka yaratmanın inanılmaz derecede zor olduğuna kanaat getirdiler. Başarılı olmak için, Yapay zeka uygulamalarının çok büyük miktarda veri işlemesi gerekiyordu. Bilgisayarlar, bu kadar büyük miktarda veriyi işleyecek kadar gelişmiş değildi. Hükümetler ve şirketler yapay zekaya olan inancını yitiriyorlardı.,
Bu nedenle, 1990’ların ortasına kadar, bilgisayar bilimcileri yapay zeka araştırmaları için ciddi bir finansman sıkıntısı çektiler. Bu yıllar “Yapay Zeka Kışı” olarak isimlendirildi.
1990’ların sonunda, Amerikan şirketleri bir kez daha yapay zeka ile ilgilenmeye başladı. Japon hükümeti, makine öğrenmesini ilerletmek için beşinci nesil bir bilgisayar geliştirme planını açıkladı. Yapay zeka meraklıları, yakında bilgisayarların konuşmaları devam ettirebileceğini, dilleri tercüme edebileceğini, resim yorumlayabileceklerine inanıyorlardı. 1997’de IBM’in Deep Blue, bir dünya satranç şampiyonu Garry Kasparov’u yenen ilk bilgisayar oldu.,
2005 yılında Stanford Racing Team’in robotik arabası Stanley, DARPA’nın Grand Challenge’ını kazanmak için 131 mil boyunca bir sürüş gerçekleştirdi.
2011 yılında Watson, bir konuşma makinesi yaptı ve yapılan bu makine iki dil şampiyonunu yendi.
2016 yılında DeepMind’s AlphaGo, 18 kez dünya şampiyonu olan Go oyuncusu Lee Sedol’u yendi. Uzun süre yapay zeka için ciddi bir zorluk olduğu düşünüldüğünde, AlphaGo’nun usta bir oyuncuyu yenmesi bir dönüm noktası oldu.
İlerleyen yıllarda birçok büyük şirket(Facebook, Google, Apple, Amazon vs.) yapay zeka çalışmalarında bulundu, bu alanda çalışan firmaları satın alarak bünyelerine kattı ve hala bu alanda çalışmalarını sıkı bir şekilde gerçekleştiriyorlar.
Yapay zeka uygulamaları
Biraz da yapay zeka uygulamalarında bahsedelim. İşte bazı yapay zeka örnekleri:
- Asistanlar: Apple’ın geliştirdiği Siri ve Microsoft’un geliştirdiği Cortana bu asistanlara örnek olarak sayılabilir. Bu asistanlar hemen hemen herkesin kullandığı sanal asistanlardır.
- Oyunlar: Bilgisayar ya da diğer konsol oyunları için geliştirilen oyunlar yapay zekanın en çok kullanıldığı alan olarak söylenebilir. Yapay zeka botları oyuncuların davranışlarını öğrenerek bunlara yanıt verebilirler. Hatta şu örneği vermek yerinde olacaktır,yakın geçmişte profesyonel e-sporcular ile yapay zeka botları bir karşılaşmada bir araya gelmiş ve bir müsabaka gerçekleşmişti. Bu karşılaşmayı kazanan taraf yapay zeka botları olmuştu.
- Akıllı arabalar: Sürücüsüz arabalar son yıllarda çok fazla denenen bir uygulama. Özellikle Google ve Tesla şirketlerinin bu alanda başı çektiği söylenebilir. Auto pilot özellikleri, trafik duruma göre istikamet belirleme bu teknolojilerde kullanılıyor.
- Müzik ve medya servisleri: Yapay zekanın hayatımızda en çok kullandığımız alanı aslında müzik ve medya servisleri olduğu söylenebilir. Netflix, Spotify gibi şirketler yapay zekadan faydalanıyorlar. Sizin zevklerinizi analiz ederek, sevebileceğiniz müzik ve videoları size sunmakta yapay zeka kullanılıyor.
- Seyahat: Hem Google hem Apple navigasyon hizmetlerinde, gerçek zamanlı trafik verilerini değerlendirerek bu verileri yorumlamada yapay zeka kullanılıyor.
- Bankacılık ve finans: Bankacılık ve finans sektörlerindeki firmaların müşteri hizmetleri, sahtecilikten korunma, yatırım danışmanlığı gibi birçok hizmette yapay zekaya başvuruyor.
- Akıllı ev cihazları: Yeni nesil ev aletleri, davranışlarımızı öğrenerek ayarlarını kendileri yaparak bize en iyi şekilde hizmet verebiliyorlar. Bu cihazlardaki ses tanıma ve sese tepki verme kavramları da yapay zekaya dahil edilebilir.
- Güvenlik ve dolandırıcı tespiti: Tanımlanan kimlik kartlarıyla, ses ve yüz taramasıyla girişe izin veren güvenlik sistemleri de yapay zeka örnekleri olarak söylenebilir. Ayrıca buna örnek olarak antivirüs programları verilebilir. Örneğin Google tehlike olarak göreceği siteleri yapay zeka sayesinde tespit ederek etkisiz hale getirebiliyor.
- Sağlık: Hastaların muayenesinden elde edilen sonuçlar yapay zeka tarafından değerlendirilerek, hastanın olası hastalıklarının çıkarılması, yorumlanması ve teşhis konması sağlanabiliyor.
Yapay zekanın geleceği
Yazımızda da bahsettiğimiz gibi yapay zeka günümüzde hayatlarımızda kullandığımız bir teknoloji. Şu anki kullandıklarımız her ne kadar gelişmemiş yapay zekalar olsa da şimdiden şirketlerin ve insanların hayatlarını, çalışmalarını ve işlerini kolaylaştırdığını söyleyebiliriz. Fakat yapay zeka günümüzdeki gibi kalmayacaktır. İlerleyen yıllarda yapay zeka çalışmaları hızlanarak gelişme kaydedecek ve hayatlarımıza daha da dahil olacak. Yapay zekayla ilgili olumsuz görüşler, bu çalışmaları durduracakmış gibi görünmüyor. Geçmişte birçok teknoloji hakkında olumsuz görüşler belirtildi. Bunlardan biri de internet. Fakat günümüzde interneti kullanmadığımız gün hemen hemen hiç yok ve bu olumsuz görüşler tarihin tozlu sayfalarında yerlerini aldı bile.
