Statik Elektriğin Kullanım Alanları – Günlük Hayatta

Statik elektrik genellikle zararlı bir etki olarak bilinir ancak doğru kullanıldığında faydalı da olabilir. İşte endüstriden ve günlük hayattan bazı örnekler ile statik elektriğin kullanım alanları.

Statik Elektriğin Kullanım Alanları

Günlük hayatta statik elektriğin kullanım alanları şunlardır:

1. Fotokopi makineleri

Mürekkep püskürtmeli yazıcılar, sayfadaki doğru yere küçük bir mürekkep püskürtmesini yönlendirmek için statik elektrik kullanır. Lazer yazıcılar da benzer şekilde çalışır.

2. Elektrostatik araba boyama

Statik elektrik, özellikle otomotiv sektöründeki boyama işlemlerinde sıkça kullanılır. Boyama tabancası içerisinden geçen boya tanecikleri pozitif yük ile, boyanacak araba yüzeyi de negatif yük ile yüklenir. Boya tanecikleri boya tabancasından çıktığı zaman zıt yüklü olan araba yüzeyine düzgün bir şekilde dağılır ve yapışır. Böylece pürüzsüz bir şekilde boyama işlemi gerçekleşmiş olur.

3. Fabrika bacaları

Fabrika bacalarından çevreye yayılan kirli gazları azaltmak için statik elektrik kullanılır. Birçok elektrik santrali kömür ve petrol gibi fosil yakıtlar yakar. Bu yakıtlar yanarken duman oluşur. Duman tepkimeye girmemiş solunum zorluğuna yol açabilecek küçük katı parçacıklar içerir. Dumana elektrik yükü verilir. Duman ters yüklü elekrotların olduğu ortamdan geçtiği zaman, dumandaki parçacıkların çoğu elektrotlara yapışır. Böylece kirliliğin atmosfere salınmasının önüne geçilmiş olur.

4. Toz bezleri

Elektrostatik toz bezleri kirletici parçacıkları, alerjenleri ve tahriş edici maddeleri statik elektrik kullanarak uzaklaştırır. Ev tipi elektrostatik toz bezleri, genellikle statik elektrik kullanarak havadaki tozları ve diğer küçük partikülleri yakalamak ve temizlemek için tasarlanmıştır. Bu toz bezleri, elektrostatik olarak yüklü bir yüzeye sahiptir ve havadan geçen partikülleri kendine çeker.

5. Van de Graaff Jeneratörü

Van de Graaff jeneratörleri yalnızca statik elektrikten kaynaklanan yüksek voltajı göstermek için kullanılan muhteşem cihazlar değildir, aynı zamanda ciddi araştırmalar için de kullanılırlar. İlki, nükleer fizik araştırmalarında kullanılmak üzere Robert Van de Graaff tarafından 1931’de (Lord Kelvin’in orijinal önerilerine dayanarak) inşa edilmiştir.

6. Kondansatörler

Statik yükler elektrik akımı tarafından indüklenebilir. Buna bir örnek, bir yayın mekanik enerjiyi depolamasına benzer şekilde, elektrik yükünü depolama kapasitesine sahip olduğu için bu şekilde adlandırılan bir kondansatördür. Kondansatöre uygulanan gerilim, plakalar arasında bir yük farkı yaratır. Kondansatör şarjlıysa ve gerilim kesilirse, bir süre şarjı koruyabilir. Bu işlem, süper kapasitörlerde olduğu gibi faydalı olabilir.

7. Piezoelektrik malzemelerde

Yararlı bir statik yük oluşturmanın başka bir yolu da mekanik zorlamadır. Piezoelektrik malzemelerde,  elektronlar kelimenin tam anlamıyla yerlerinden sıkılabilir ve gerilim altındaki bölgeden hareket etmeye zorlanabilir. Ortaya çıkan şarj dengesizliğinden kaynaklanan voltaj daha sonra iş yapmak için kullanılabilir. Bir uygulama örneği, düşük güçlü cihazların çevresel titreşimler tarafından üretilen enerji üzerinde çalışabildiği enerji hasadıdır.

8. Kristal mikrofonlar

Diğer bir uygulama ise kristal mikrofonlardır. Havadaki ses dalgaları, ses dalgalarını elektrik sinyaline dönüştüren bir piezoelektrik elemana bağlı bir diyaframı saptırabilir. Ters işlemde, elektrik sinyali bir hoparlördeki piezoelektrik dönüştürücünün hareket etmesine ve böylece sesi yeniden üretmesine neden olabilir.

Kaynak