Soft Starter ve Hız Kontrol Cihazı Arasındaki Farklar

Asenkron motorlara doğrudan yol verme ve yıldız-üçgen yol verme, ani gerilim düşüşleri ve dalgalanan tork nedeniyle motorun yanı sıra şebeke için de büyük sorunlar teşkil eder. Bu nedenle güç elektroniği tabanlı motor yol vericiler ve kontrolörler günden güne daha popüler hale gelmekte ve geleneksel yolvericilerin yerini almaktadır. Yaygın olarak kullanılan iki yeni nesil motor kontrol cihazı, hız kontrol cihazı ve soft starterdır (yumuşak yol verici). Ancak soft starter ve hız kontrol cihazı arasındaki farklar düşünülmesi gereken bir konudur

Soft Starter ve Hız Kontrol Cihazı Arasındaki Farklar

Soft starter ve hız kontrol cihazı arasındaki farklar şunlardır:

1. Hız kontrolü özelliği

Hız kontrol cihazı ile soft starter arasındaki temel fark, hızın kontrolüdür. Hız kontrol cihazları frekansı değiştirerek bir motorun hızını kontrol etmek için kullanılır. Motorun çalışması sırasında herhangi bir noktada hızı kontrol edebilir. Soft starter bir motorun hızını kontrol edemez.

Soft starter, kalkış akımını sınırlamak için başlatma sırasında kullanılır. (ve kontrollü duruş yapmak amacıyla) Motorun kademeli olarak başlatılması, motora giden ilk gerilimin yükseltilmesiyle sağlanır.

2. Tanımlamalar

Hız kontrol cihazı piyasada sürücü, frekans konvertörü, VFD, drive veya driver tanımlamalarıyla da bilinir. Softstarter ise yumuşak yolverici ve SS olarak adlandırılabilir.

3. Teknoloji

Softstarterlar, faz açısı kontrolünü gerçekleştirmek için silikon kontrollü doğrultucular (tristörler) kullanırken hız kontrol cihazları darbe genişlik modülasyonu (PWM) kontrolü gerçekleştirmek için yalıtımlı kapılı bipolar transistörler (IGBT’ler) kullanır.

4. İşlevsellik

Hız kontrol cihazları softstarterlara göre daha esnek işlevsellik sağlayabilir. Parametre ve koruma ayarları daha ayrıntılı olarak yapılabilir. Haberleşme yetenekleri de daha yüksektir. Hız kontrol cihazına softstarterın daha gelişmişi denebilir.

5. Maliyet

Birçok uygulamada motorun hızını sürekli olarak ayarlamak gerekir ve bu durumda bir hız kontrol cihazı çok iyi bir çözümdür. Bununla birlikte, bazı uygulamalarda, sürekli hız kontrolüne gerek olmamasına rağmen, motoru başlatmak ve durdurmak için hız kontrol cihazı kullanıldığı görülebilir. Bu seçim, yumuşak yolverici ile karşılaştırıldığında gereksiz yere pahalı bir çözüm yaratacaktır. Sabit hızlı uygulamalarda, yumuşak yol vericiler hala en ekonomik ve etkili çözümdür. Bununla birlikte, bir hız kontrol cihazının kurulum maliyeti daha pahalı olsa da ömrü boyunca işletme maliyetini azaltan önemli enerji tasarrufları sağlayabilir.

6. Pazar büyüklüğü

Hız kontrol cihazının pazarı yumuşak yolvericilere kıyasla son derece büyüktür. Motorların çoğu hız kontrolüne ihtiyaç duyar. Küresel hız kontrol cihazı pazarının 2023 yılına kadar 27,57 milyar ABD Dolarına ulaşması beklenmektedir. Buna karşılık softstarter küresel pazarının 2023 yılına kadar 2,0 milyar ABD Dolarına ulaşması öngörülmektedir.

7. Alan gereksinimi

Hız kontrol cihazı softstartera oranla çok daha büyük bir fiziksel boyuta sahiptir. Bu nedenle panoda daha fazla alan gerektirir. Yumuşak yolverici, genellikle sürücüden daha az yer kapladığından, alanın önemli olduğu uygulamalar için iyi bir çözümdür. Ayrıca soft starter daha hafittir.

8. Harmonikler

Softstarter hız kontrol cihazına göre çok az harmonik yayar. Hız kontrol cihazı frekansı değiştirip sinüs dalgasını oluşturduğundan, şebekede harmoniklere neden olacaktır. Bu sorunları azaltmak için ek filtreler ve ekranlı kablolar kullanılır, ancak harmonikler yine de tam olarak ortadan kaldırılamaz. Softstarter kalkışı gerçekleştirdikten sonra baypas kontaklarını kullanarak hat üzerinden çalışmaya geçer. Bu nedenle neredeyse hiç harmonik yaymaz.

9. Soğutma sistemleri

Softstarterlar, kısa çalışma süreleri nedeniyle normalde hava soğutmalıdır. Ya da altlarında küçük bir fan vardır ve bu fan her zaman çalışmaz. Bir yumuşak yolvericinin entegre baypas işlevi, ilk çalıştırmadan sonra doğrudan çevrimiçi çalışmaya geçme fırsatı sağlar. Bu nedenle tristörlerin çok fazla soğutulmasına ihtiyaç yoktur. Hız kontrol cihazları ise sürekli çalışır ve daha karmaşık kontrol sağlar. Yalıtımlı kapılı bipolar transistörler (IGBT’ler) kullanırlar ve bu nedenle yeterli soğutma sistemleri ile tasarlanmalıdırlar.

10. İleri ve geri çalışma

Softstarterlar kendi başlarına motorları ileri ve geri yönde çalıştıramazlar. Bu işlem ancak, ileri ve geri kontaktör devresi kullanılarak gerçekleştirilebilir. Öte yandan, hız kontrol cihazları ileri ve geri yönlerde çalışabilir.

11. Bakım gereksinimi

Yumuşak yolvericiler çok fazla bakım gerektirmez. Fan havalandırmalarını açık ve temiz tutmak yeterlidir. Sürücüler ise daha fazla bakım gerektirir. Arıza oranları daha yüksektir.

12. Enerji tasarrufu

Hız kontrol cihazı ve yumuşak yolverici kullanırken enerji tasarrufunu belirlemek için günlük ortalama çalışma saatini ve günlük enerji tüketimini hesaplamamız gerekir. Çalışmalar, santrifüj pompalar ve fanlar gibi değişken torklu uygulamalarda hız kontrol cihazı kullanılmasının enerji tasarrufunda çok daha hızlı geri ödeme sağlayabileceğini göstermektedir.

13. Delta bağlantısı

Delta bağlantı 3 faz kontrollü yumuşak yol vericiler ile yapılabilir.  Sürücüler, motorun tam yük akımına bağlı olarak hat bağlantısı (motordan üç kablo) için boyutlandırılmıştır.

Kaynak