Sessiz kontaktör nedir? Yapısı nasıldır?

Elektrik sektöründe tesisat kontaktörü veya din rayı kontaktörü olarak da bilinen sessiz kontaktörlerin yapısı normal bir güç kontaktörüne göre biraz daha farklıdır. Peki nedir bu sessiz kontaktör? Onu avantajlı yapan ve kullanımını artıran ne?

Sessiz kontaktör nedir?

Sessiz kontaktör, uzaktan kontrol edilebilen, bobinin enerjilenmesinden sonra kontaklarının konum değiştirmesi prensibine göre çalışan ve bu esnada mekanik bir kontak gürültüsü yaymayan anahtarlama elemanıdır. Tesisat kontaktörü, modüler kontaktör, ray tipi kontaktör olarak da adlandırılır.

Konut ve otel uygulamalarında sık sık kullanılan sessiz kontaktörler kompakt boyutları ile de dikkat çekmektedir.

Sessiz kontaktörün bobibi enerjilendiğinde ana kontakları konum değiştirir ve enerji bir noktadan başka bir noktaya transfer edilmiş olur. Sessiz kontaktörlerin çalışma şekli standart güç kontaktörleriyle aynıdır.

Elektrik devrelerinde kullanılan güç kontaktörlerinin kontaklarının konum değiştirmesi esnasında kontaklardan mekanik bir ses çıkar. Bu ses pano kapağı kapalı olsa bile dışarıdan rahatlıkla duyulabilir. Eğer pano içerisinde birden fazla kontaktör varsa bu gürültü daha da fazlalaşır ve bir süre sonra ciddi miktarda gürültü kirliliği yaratır.

İsminden de anlaşılabileceği gibi sessiz kontaktörlerde bu çekme sesi duyulmaz. Sessiz kontaktörü normal bir kontaktörden ayıran en önemli özellik budur. Sessiz çalıştığından dolayı tesisat kontaktörleri bina içi uygulamalarda tercih edilir. Evin içerisindeki, otel odasının içerisindeki, apartman içerisindeki panolarda veya sigorta kutularında tesisat kontaktörü kullanılır. Çoğunlukla aydınlatma yüklerini kontrol ederler. Ayrıca bina içindeki küçük fanların, pompaların, asansörlerin, ısıtıcıların anahtarlamasında da kullanılabilirler.

Sessiz kontaktörün avantajları

Sessiz kontaktör kullanımının kullanıcılar için çok çeşitli faydaları bulunmaktadır. Bunlardan bazıları şöyledir:

• Sessizdir ve kullanıcıların konforunu artırır.
• Bobinleri çok düşük miktarda enerji tüketir.
• Kompakt yapılıdırlar ve çok fazla yer kaplamaz.
• Genellikle 15 kW’a kadar üretilirler. Düşük yüklerin anahtarlamasında kullanılabilir.
• Bazı modelleri manual olarak kontrol edilebilir. Bobin manual olarak çektirilebilir.
• Sessiz kontaktör kontak dizilimi olarak yardımcı kontaktörlere benzer.

Sessiz kontaktörün dezavantajları

• Büyük yüklerde kullanıma uygun değillerdir.
• Kontak yapısı güç kontaktörüne göre farklıdır. 1NA+2NK, 2NA+2NK vs.. gibi kontak dizilimlerine sahiptirler. Dolayısı ile her modeli her uygulamada kullanılamaz. 
• Aksesuar seçeneği normal kontaktörlere oranla çok azdır. Az sayıda yardımcı kontak takılabilir.
• Görüntü olarak otomatik sigortalara benzerler. Pano içerisinde otomatlarla beraber kullanıldığında gözle ayırt edilmesi zor olabilir.
• 3 fazlı motorların beslemesi için çok ideal olmayabilir. 1 fazlı motorlar için daha uygundur.

Sessiz kontaktör seçimi

Sessiz kontaktör seçiminde kontaktörün kontak sayısı ve dizilimi, bobin besleme gerilimi, izolasyon gerilimi, kontakların taşıyabileceği akım ve gerilim seviyesi, IP koruma sınıfı, elektriksel ve mekanik ömürleri mutlaka kontrol edilmelidir. Sessiz kontaktörler aydınlatma uygulamalarında kullanılacaksa, bir fazdan hangi tipte ve kaç adet aydınlatma beslenebilir mutlaka kontrol edilmelidir. Özellikle led aydınlatma kullanımının arttığı günümüz koşullarında kontaktörün aydınlatma yüklerinin akımını yapışmadan taşıyabilmesi gerekmektedir. Eğer kontaklar üzerinden taşıyabileceğinden fazla akım geçirilirse kontaklar daha gürültülü çalışabilir ve hatta bir süre sonra tamamen birbirine yapışıp kullanım dışı kalabilir.

Sessiz kontaktör uygulaması

Sessiz kontaktörlerin asansör uygulamalarında kullanılması oldukça mantıklıdır. Asansör panoları genellikle apartman içerisinde bir bölgeye konumlandırılır. Asansör her çalıştığında kontaktör çeker ve bir süre sonra apartmanın içerisinde ciddi bir ses oluşur. Bu ses gece yarısı gibi sessizliğin arttığı zamanlarda panonun yakınlarında olan daireler için oldukça rahatsız edici olabilir. Bu uygulamalardaki kontaktörler sessiz kontaktörlerle değiştirilerek konfor artırılabilir.