Röle ile Kontaktör Arasındaki Farklar: Tam Karşılaştırma!

Kontaktör ve röle, bir devrenin sık sık açılıp kapanması için kullanılan uzaktan kontrol edilebilen anahtarlama elemanlarıdır. Tanımları ve görevleri benzer olsa da röle ile kontaktör arasındaki farklar çeşitlilik göstermektedir.

Röle ile Kontaktör Arasındaki Farklar

Kontaktör ile röle arasındaki farklar şunlardır:

1. Akım anahtarlama kapasitesi

Röle ve kontaktör arasındaki temel fark, kontaktörün daha yüksek güç seviyelerini anahtarlamak için kullanılmasıdır. Röleler, 15 amper’e kadar akımları ve ayrıca nispeten düşük seviyeli sinyalleri anahtarlayabilir. Kontaktörler, daha büyük akımları ve 1000kW’a kadar ulaşabilen güç seviyelerini anahtarlamak için kullanılabilir.

2. Boyutlar

Genel olarak, kontaktörlerin daha yüksek akım seviyelerini kontrol etmesi amaçlanmıştır. Bu nedenle, aynı güçteki bir kontaktörün boyutu röleden daha büyüktür. Kontaktörler, gerekli temas basıncını sağlamak için güçlü yaylarla; aynı zamanda büyük ark kanalları ve kontaklarla donatılmıştır.

3. Gerilim seviyesi

Kontaktörler genellikle 1000V’a kadar kullanılabilirken, röleler genellikle 250V’a kadar kullanılabilir. (Bu durum marka ve modele göre değişiklik gösterebilir) Ayrıca bir kontaktörün izolasyon gerilimi röleden daha yüksektir. Kontaktör daha yüksek gerilimlere dayanabilme kapasitesindedir.

4. Kontak yapıları

Kontaktörler iki, üç ve dört kutuplu ana kontak konfigürasyonlarında üretilir. Çoğu kontaktörün ana kontakları normalde açık yapılıdır; ancak normalde kapalı ana kontaklara sahip kontaktörler de mevcuttur.

Röleler ise çok farklı kontak yapılarına sahiptir. Normalde açık, normalde kapalı, enversör ve çoklu kontak yapılarında rölelere rastlamak mümkündür.

5. Yardımcı kontaklar

Ana kontaklardan daha düşük akım derecesine sahip olan yardımcı kontaklar çoğu kontaktörde standart olarak mevcuttur. Yardımcı kontaklar genellikle kontrol devrelerinde kontaktör konumunun uzaktan gösterilmesi için kullanılır. Rölelerin dahili ve harici yardımcı kontakları yoktur.

6. Tipler

Bazıları özel uygulamalar için tasarlanmış çok sayıda röle ve kontaktör türü vardır. En yaygın röle türü kontrol rölesidir. Yaygın olarak kullanılan diğer röle türleri arasında zaman gecikmeli röleler, koruma röleleri, katı hal röleleri ve manyetik röleler bulunur. Kontaktörler de farklı tiplerde mevcuttur. En popüler seçim genel amaçlı güç kontaktörüdür. Diğer tipleri ise kapasitör kontaktörleri, modüler kontaktörler, mini kontaktörler, bar tipi kontaktörlerdir.

7. Aksesuarlar

Kontaktörün çok sayıda elektriksel ve mekanik aksesuarı vardır. Rölenin aksesuar seçenekleri kontaktöre göre sınırlıdır. Örneğin, iki röleyi mekanik bir kilit ile birbirine bağlayamazsınız.

8. Uygulamalar

Tipik olarak kontaktörler, motorlar, ısıtıcılar, aydınlatma ve kapasitör grupları gibi yüklere giden gücü kontrol eder. Elektrik gücünün tekrar tekrar uygulanması ve ardından da kesilmesi gereken uygulamalarda kontaktörler gereklidir. Röleler, sinyalizasyon, zamanlama, amplifikasyon gibi düşük güçlü kontrol uygulamalarında kullanılır. Büyük fiziksel boyut ve sınırlı izolasyon (malzeme gereksinimleri ve yapıları nedeniyle), kontaktörleri sinyal anahtarlama için kötü bir seçim haline getirir. Ana güç devrelerinde kontaktörler kullanılır; röleler ise yardımcı kumanda devrelerinde kullanılır.

9. Aşırı yükler ve ani akım

Genel olarak, kontaktörler yüksek ani akımlara (demeraj ve kısa süreli aşırı yük gibi) dayanabilir. Röleler, yüksek ani akımlarda iyi performans gösteremez.

10. Anahtarlama hızı

Bir rölenin çalışma hızı, güvenilir çalışma için kontakların açıp kapayabileceği hızdır. Bir rölenin ortalama anahtarlama hızı 3 ila 100 ms arasındadır. Bir kontaktörün ortalama anahtarlama hızı 20 ila 250 ms arasındadır. Röleler kontaktöre göre daha hızlıdır.

11. Kullanım ömrü

Röleler kontaktörlere göre daha uzun ömürlüdür. Nominal yükte bir rölenin ömrü yaklaşık 10⁷ döngüdür. Nominal yükte bir kontaktörün ömrü yaklaşık 10⁵ döngüdür. Bu ömürler yükün karakteristiğine göre değişim gösterebilir.

12. Bobin gücü

Bobin gücü, röle veya kontaktörü harekete geçirmek için gereken watt cinsinden güç miktarıdır. Kontaktörün bobin tüketimi röleden fazladır.

13. Ark

Kontaklar açıldığında akım kesilir ve ark oluşması gözlenebilir. Ark, anahtarlama cihazına zarar verir veya ömrünü azaltır. Anahtarlama akımı çok yüksekse, ortaya çıkan sıcaklık artışı ve kontak arkı, cihazı bozar ve kontak ömrünü kısaltır. Kontaktörler, yüksek akım taşıma kapasiteleri nedeniyle röleye göre daha fazla elektrik arkı üretirler. Bu nedenle kontaktörlerin ark boşaltma kanlları daha geniştir.

14. Sorun giderme

Birçok röle tasarımında, bir kişinin kontakları normal konumdan manuel olarak değiştirmesine izin veren manuel butonlar bulunur. Bazı özel rölelerde ise rölenin konumunu gösteren bayraklar veya küçük ışıklar bulunur. Bu özelliklerin her ikisi de sorun gidermede operatöre yardımcı olabilir. Kontaktörler bu özelliklere sahip değildir. Rölelerde bakım ve onarım işlemleri daha kolaydır.

15. Maliyet ve pazar büyüklüğü

Kontaktörlerle karşılaştırıldığında, röleler nispeten ucuzdur. Ve pazar büyüklükleri kontaktörlerden daha büyüktür.

16. Kontak gürültüsü

Güç kontaktörleri ve röleleri, anahtarlama yaptklarında mekanik bir kontak sesi çıkarır. Kontaktörün ses seviyesi ana kontak yapısının daha büyük olması nedeniyle röleye göre daha yüksektir.

17. Yedek parça ve bakım

Röle ve kontaktörlerde elektrikli cihazların kapasiteleri ve sınırlamaları dikkate alınarak seçimler yapılmazsa bileşenler zamanından önce arızalanabilir. Genellikle kontaktörler sık arızalanır ve daha fazla bakıma ihtiyacı vardır. Bu nedenle bobin ve ana kontaklar yedek parça olarak satın alınabilir. Rölelerde bakım ihtiyacı düşüktür. Bobin ve ana kontakları yedek parça olarak satın alınamaz.

18. Mucitler

Rölenin kontaktöre göre uzun bir geçmişi vardır. Amerikalı bilim adamı Joseph Henry’nin bir elektrikli telgraf geliştirmek için 1835’te basit yapılır bir röle icat etmiştir. Öte yandan, Alman mühendis Hein Moeller, 1912’de dünyanın ilk yağ tipi kontaktörünü geliştirmiştir.

Kaynak