Otomatik Sigorta Tipleri: Özellikleri ve Kullanım Alanları

Elektrik enerjisi! Hayat artık onsuz hayal edilemiyor. Ancak elektrik enerjisi ne kadar faydalı olursa olsun, kendimizi ve cihazlarımızı kısa devre veya aşırı yük gibi arızalardan korumamız gerekir. Bu nedenle de elektrik tesisatlarımızda hatırı sayılır adetlerde otomatik sigortalar kullanıyoruz. Bu makale sizlere otomatik sigorta tipleri hakkında bazı yararlı ipuçları verecektir.

Otomatik Sigorta Tipleri

En çok kullanılan otomatik sigorta tipleri şunlardır:

Açma özelliğine göre otomatik sigorta tipleri

Açma eğrileri, otomatik sigortanın önemli bir parçasıdır. Otomatik sigortalar, değişen uygulamaları karşılamak için beş farklı açma eğrisi sunar.

1. B tipi

B tipi sigortalar aydınlatma ve dağıtım devrelerini besleyebilirler. Manyetik çalışma limitleri (kısa devre koruma işlemleri için) sigortanın anma akımının (In) 5 ile 10 katı arasındadır. Termik çalışma limitleri (aşırı yük koruma işlemleri için), sigortanın nominal akımının (In) 1,13 ile 1,45’i arasındadır.

2. C tipi

C tipi sigortalar motor ve floresan aydınlatma yükü dahil olmak üzere endüktif ve kapasitif yüklerin çoğunu besleyebilirler. Manyetik çalışma limitleri sigortanın anma akımının (In) 3 ila 5 katı arasındadır. Termik çalışma limitleri ise sigortatnın nominal akımının (In) 1,13 ile 1,45’i arasındadır.

3. D tipi

D tipi sigortalar demeraj akımı yüksek motor, kaynak, punta makineleri, sodyum buharlı lambalar, x-ray cihazların korumasında kullanılır. D karakteristikli sigortaların ana kullanımı, yüksek ani akımların hakim olduğu cihazın doğru boyutlandırılmasını sağlamaktır. Manyetik çalışma limitleri sigortanın anma akımının (In) 10 ila 20 katı arasındadır. Termik çalışma limitleri ise sigortanın nominal akımının (In) 1,13 ile 1,45’i arasındadır.

4. Z Tipi

Manyetik çalışma limitleri sigortanın anma akımının (In) 2 ila 3 katı arasındadır. Termik çalışma limitleri ise sigortanın nominal akımının (In) 1,05 ile 1,2’si arasındadır. Hassas elektronik devreler, limit switch uygulamaları, sensör devrelerinin korumasında kullanılır.

5. K tipi

Manyetik çalışma limitleri sigortanın anma akımının (In) 10 ila 14 katı arasındadır. Termik çalışma limitleri ise sigortanın nominal akımının (In) 1,05 ile 1,2 / 1,5 / 6’sı arasındadır. Aşırı akımın etkilediği uygulamalar,24 VDC güç kaynakları, elektronik balastların korumasında kullanılır.

Kutup sayısına göre otomatik sigorta tipleri

1, 2, 3 veya 4 kutuplu sigorta çeşitleri, tüm kutuplarda bağımsız aşırı akım ve kısa devre koruyucuları ile donatılmıştır. 1+N ve 3+N versiyonlarında, nötr iletken sadece kesilir. Çok kutuplu sigortalarda tüm kutuplar mekanik olarak birbirine bağlanmıştır. Kutup sayısına göre sigorta çeşitleri şunlardır.

1. 1 kutup

1 kutuplu otomatik sigorta devrenin tek fazını korur. İki bağlantı noktası vardır. Biri gelen iletken için, diğeri giden iletken için. 1 kutuplu sigorta bu iki nokta arasında koruma ve yalıtım sağlar.

2. 2 kutup

2 kutuplu sigorta, devrenin iki fazını korur. 2 kutup birbirine mekanik olarak bağlıdır.

3. 3 kutup

3 kutuplu otomatik sigorta devrenin üç fazını korur. Nötr, sigortanın bir parçası değildir. Daha çok motor korumasında tercih edilir.

4. 4 kutup

4 kutuplu otomatik sigorta, devrenin üç fazını ve nötrünü korur.

5. 1+N kutup

1+N kutuplu sigorta devrenin fazını korur ancak nötr iletken sadece kesilir. Nötr üzerinde bir koruma fonksiyonu yoktur.

6. 3+N kutup

3+N kutuplu sigorta devrenin 3 fazını korur ancak nötr iletken sadece kesilir.

Akımın tipine göre otomatik sigorta tipleri

Akımın tipine göre otomatik sigorta çeşitleri şunlardır:

1. AC tipi

AC tipi otomatik sigortalar AC gücü kullanan yükleri korumak için kullanılabilir. Motorlar, kablolar ve aydınlatma sistemleri gibi ana devreleri korumak için tercih edilir.

2. DC tipi

DC tipi otomatik sigortalar DC gücü kullanan tek bir yükü korumak için kullanılabilir. İnvertörler ve fotovoltaik pil paketleri gibi ana devreleri korumak için tercih edilir. Bir DC sisteminde akım yönüne dikkat edilmelidir. Bu nedenle, terminallerin yanlış bağlanması durumunda çalışma ve güvenlik sorunları ortaya çıkabileceğinden, yükleri terminallere doğru şekilde bağlamak gerekir. AC uygulamalarda kullanılan bazı otomatik sigortalar DC uygulamalar için de kullanılabilir yapılıdır.

Performansa göre otomatik sigorta tipleri

Performansa göre otomatik sigorta çeşitleri şunlardır:

1. Standart tip

Standart tip sigortalar düşük kesme kapasitelerine ve çeşitli açma eğrilerine sahiptir. (B,C,D,K,Z) Standart sigortalar, 10kA’e kadar kesme kapasitelerini kapsayan 1 ile 80A arasında nominal akım aralığında çalışır.

2. Yüksek performanslı tip

Yüksek performanslı sigortalar, yüksek dereceli kesme kapasitelerine ve çeşitli açma özelliklerine sahiptir. Yüksek performanslı sigortaların üniteleri, 50kA’e kadar kesme kapasitelerini kapsayan 10 ile 125A arasında nominal akım aralığında çalışır. Özel olarak geliştirilmiş ark boşaltım sistemi, yüksek performanslı çalışma özelliklerini sağlar.