Otomasyon çeşitleri nelerdir?
Otomasyon kelimesi Yunanca’da ‘auto’ ve ‘matos’ kelimelerinden türemiştir. Auto ‘kendi kendine’ manasına gelirken, matos ‘hareket eden’ demektir. Buradan yola çıkarak otomasyonun sözlük anlamına bakarsak “sanayide, yönetimde ve bilimsel, teknik işlerde insan emeği olmaksızın, işlerin otomatik işleyen araçlarla yapılması” olarak tarif edildiğini görürüz.
Diğer bir tanım olarak da “ürün ve hizmetlerin üretimini ve teslimatını izlemek ve kontrol etmek için teknolojinin yaratılması ve uygulanması” denebilir.
Otomasyon birçok hayati unsuru, sistemi ve iş fonksiyonlarını kapsar. Daha önceden insanlar tarafından gerçekleştirilen görevleri makineler, yazılımlar, kontrol sistemleri vasıtasıyla gerçekleştirir.
Otomasyon neredeyse tüm endüstrilere fayda sağlar. Otomasyonun kullanıldığı sektörler şunlardır:
- Gıda, ilaç, kimya, petrol, kağıt üretimi gibi alanlarıyla imalat sektöründe.
- Otomotiv, havacılık ve demiryolu dahil olmak üzere ulaşım sektöründe.
- Kamu, su, atık su, doğalgaz, elektrik enerjisi ve telekomünikasyon dahil enerji sektöründe.
- Savunma sanayisinde.
- Güvenlik, çevre kontrolü, enerji yönetimi, güvenlik ve diğer bina otomasyonu gibi tesis operasyonlarında.
İçindekiler
Otomasyon çeşitleri
Otomasyonun çeşitleri şunlardır:
Sabit otomasyon
Sabit otomasyon yüksek üretim hızlarına ulaşmak için sabit ve tekrarlı işlemler yapmak için kullanılır. Sabit sıralı montaj veya işleme operasyonlarını otomatikleştirmek için özel ekipmanlar kullanır.
Bir kez kullanıldığında, ürün tasarımını ve çeşitliliğini değiştirmek nispeten zordur. Bu nedenle, ürün çeşitliliği sağlama konusunda esnek değildir, ancak daha yüksek üretim hızıyla verimliliği arttırır ve birim maliyeti azaltır. Sabit otomasyon sistemlerinden bazıları damıtılmış prosesler, boyahaneler ve konveyörlerdir.
Sabit otomasyonun tipik özellikleri şunlardır:
- Özel tasarlanmış ekipman için yüksek başlangıç yatırımı
- Yüksek üretim oranları
- Ürün değişikliklerine uyum sağlamada nispeten olmaması
Programlanabilir otomasyon
Programlanabilir otomasyonda kontrol programının değiştirilmesiyle belirli bir ürün sınıfı, montaj veya işleme işlemleri değiştirilebilir. Bu otomasyon, ürün hacminin orta ve yüksek olduğu toplu üretim süreci için en uygunudur.
Programlanabilir otomasyonda sistemi yeni bir ürün veya işlem sırası için değiştirmek ve yeniden yapılandırmak zordur ve uzun bir kurulum gerektirir. Bu sistemin örnekleri, sayısal olarak kontrol edilen makineler, kağıt değirmenleri, çelik haddehaneler, endüstriyel robotlardır.
Programlanabilir otomasyonu karakterize eden özelliklerden bazıları şunlardır:
- Genel amaçlı ekipmanlara yüksek yatırım.
- Sabit otomasyona göre düşük üretim oranları.
- Ürün konfigürasyonundaki değişikliklerle başa çıkma esnekliği.
- Toplu üretim için en uygunluk
Esnek otomasyon
Esnek otomasyon ürün tasarımında değişiklik yapmak için mükemmel bir esneklik sunan otomatik kontrol ekipmanlarını sunar. Bu değişiklikler insanlar tarafından kod şeklinde verilen komutlarla hızlı bir şekilde yapılabilir.
Esnek bir otomatik sistem, bir üründen diğerine geçişler için neredeyse hiç zaman kaybetmeden çeşitli ürünler (veya parçalar) üretebilen bir sistemdir. Sistemin yeniden programlanması ve fiziksel kurulumun değiştirilmesi sırasında üretimde zaman kaybı yoktur. Bu sistemin örneklerinden bazıları otomatik güdümlü araçlar, otomobiller ve çok amaçlı CNC makineleridir.
Esnek otomasyonun özellikleri şu şekilde özetlenebilir:
- Özel tasarlanmış bir sistem için yüksek yatırım
- Değişken ürün karışımlarının sürekli üretimi
- Orta seviyedeki üretim oranları
- Ürün tasarımı değişiklikleriyle başa çıkma esnekliği
