Motor Koruma Şalteri Seçim Kriterleri: Tüm Parametreler!

Motor koruma şalteri seçimi yapmak istiyorsanız belli parametrelere dikkat etmelisiniz. Bu teknik değerleri tek tek sıraladık.

Motor Koruma Şalteri Seçimi Nasıl Yapılır?

Motor koruma şalteri seçimi yapılırken aşağıdaki parametrelere dikkat edilmelidir:

1. Nominal çalışma gerilimi

Motor koruma şalterinin nominal çalışma gerilimi, şalterin olası uygulamasını belirleyen faz-faz gerilimin bir değeridir. Bu gerilimin, bir nominal çalışma akımı ile birlikte dikkate alınması gerekir.

2. Motor gücü ve akımı

Korunacak motorun gücü ve akımına göre motor koruma şalteri seçimi yapılmalıdır. Bu değerler üretici kataloglarında ve motor üzerinde açık olarak belirtilmektedir. Bir motor koruma şalterinin nominal çalışma akımı (Ie), cihazın maksimum akım derecesini temsil eder. Termik röleye benzer şekilde, bu cihazlar bir termal ayar aralığına sahiptir. Motor koruma şalterinin açma yapacağı akım ile motorun akımı cihaz üzerindeki potansiyometre kullanılarak eşitlenmelidir.

3. Kısa devre kesme kapasitesi

Motor koruma şalterinin zarar görmeden kesebileceği maksimum kısa devre kesme kapasitesidir (akım, gerilim). Kısa devre kesintisinden sonra oluşabilecek başka bir aşırı yük durumunda motor koruma şalteri açma yapabilir durumda olmalıdır. Eğer kaynağa yakın bir noktaya motor koruma şalteri uygulayacaksanız kısa devre kesme kapasitesi yüksek modelleri tercih etmelisiniz.

4. Açma sınıfı

Motor koruma şalterinin açma sınıfı, soğuk bir durumda maksimum açma süresini gösterir. Bu açma süresi, 7,2x akım ayarıyla sabit simetrik üç kutuplu bir yüke karşılık gelir.

IEC 60947-4-1 ve UL 60947-4-1’e göre açma süreleri “Açma özellikleri” şekillerinde görülebilir.

Açma sınıfı ayarı ya şalter üzerinde gömülü olarak gelir, ya da cihaz üzerindeki dip switchler yardımı ile ayarlanır. Cihaz hata durumunda biraz daha geç açsın istiyorsanız açma sınıfı yüksek modelleri tercih edebilirsiniz.

5. Ortam hava sıcaklığı kompanzasyonu

Ortam hava sıcaklığı kompanzasyonu, ters zaman gecikmeli termal aşırı akım bimetallerine karşı koyan ayrı bir bimetal kullanılarak gerçekleştirilir. İkinci bimetal motor akımı tarafından ısıtılmaz, sadece ortam hava sıcaklığının etkisi altında bükülür. Sonuç olarak, ortam hava sıcaklığının manuel motor yol vericinin açma özellikleri üzerindeki etkisi, 20°C’lik bir ortam sıcaklığında otomatik olarak telafi edilir. Özetle; ortam sıcaklık kompanzasyonu olan bir motor koruma şalterinin termik açma süreleri ortamdaki sıcaklık değişimlerinden etkilenmez. Bazı ucuz motor koruma şalterleri bu özelliği sağlamaz. Kontrol edilmesinde fayda vardır.

6. Trip-free mekanizması

IEC 60947-1’in gerektirdiği gibi, motor koruma şalteri trip-free bir mekanizmaya sahiptir. Trip-free özelliği, cihazın üzerindeki mandal “AÇIK” konumda kilitlense veya elle tutulsa bile motor koruma şalterinin açma yapabileceği anlamına gelir. Yani cihaz üzerindeki mandal herhangi bir nedenle arızalansa veya takılsa bile şalter iç tarafında açma yapacaktır. Trip-free mekanizmasının varlığı güvenliğin üst seviye olması gereke uygulamalarda mutlaka kontrol edilmelidir.

7. Faz kaybı koruması

IEC 609471-4-1’e göre faz kaybı hassasiyeti, ters zaman gecikmeli termal aşırı akım açmanın bir özelliğidir. Gelen güçte herhangi bir kayıp veya fazlar arasında güçlü bir dengesizlik olması durumunda motor koruma şalteri açma yapar. İki fazlı beslemenin çok uzun olması durumunda zamanında açma, kalan fazlarda motora veya diğer yüklere zarar verebilecek aşırı akımı önler.

8. Mekanik ve elektriksel dayanıklılık

Ürün tasarım özellikleri nedeniyle, motor koruma şalterleri, ürün ömrü boyunca sürdürülebilecek elektriksel ve mekanik işlemlerin sayısı bakımından farklılık gösterir. Bu parametreye dikkat edilirse motor koruma şalteri uzun seneler boyunca sorunsuz bir şekilde kullanılabilir. Mekanik ve elektriksel dayanıklılıklara bakarak şalterin tahmini ömrünü öngörebilirsiniz.

9. Montaj şekli

Motor koruma şalterleri DIN rayına veya taban sacına montajlanabilir. Ayrıca besleme terminalleri vidalı veya yaylı bir yapıya sahip olabilir. Sahada yapacağınız montaj şekline göre ürün seçimi yapmalısınız. Örneğin din rayına montaj yapacaksanız ekstra din rayı masrafınız ve işçiliğiniz olabilir. Vidalı montaj için de şarjlı tornavidanızın tork değerini ayarlamanız gerekecektir.

10. Anahtarın tipi

Motor koruma şalteri üzerindeki anahtarın tipi mandal veya buton şeklinde olabilir. Şalteri manual olarak kontrol etmek istiyorsanız anahtarın tipi sizin için önemli olabilir. Mandal şeklinde bir anahtar döndürülerek, buton şeklinde bir anahtar ise basılarak kontrol edilir.

11. Aksesuar seçenekleri

Motor koruma şalteri çeşitli aksesuarlara sahip olabilir. Bu aksesuarlar cihazın iş yapabilme kabiliyetini geliştirir. Açma bobini, düşük gerilim bobini, yardımcı kontaklar, sinyal kontakları, köprüleme baraları, uzatma kolları kullanılarak şaltere ekstra özellikler kazandırılabilir. MKŞ aksesuarlarının opsiyonel olarak satıldığını ve ürün ile uyumlu olması gerektiğini unutmayın.

12. Diğer teknik özellikler

Ayrıca projenin gereksinimlerine göre üretici kataloglarından şu değerlerin de kontrol edilmesi gerekebilir: Çalışma sıcaklığı, maksimum çalışma yüksekliği, ürün standartları, darbe gerilimi, yan yana ve üst üste montaj mesafeleri, koruma sınıfları.

Not: Piyasada yangın panoları gibi uygulamalarda kullanıma uygun sadece manyetik koruma yapan motor koruma şalterleri de mevcuttur. Eğer termik koruma istenmiyorsa sadece manyetik açma özellikli motor koruma şalteri de bulunmaktadır.

Kaynak