Motor Koruma Şalteri Nasıl Çalışır? Kapsamlı Teknik Analiz!

Motor Koruma Şalteri Nasıl Çalışır?

Motor koruma şalteri, motor herhangi bir nedenle aşırı akım ya da kısa devreye maruz kalırsa çok hızlı bir sürede reaksiyon göstererek ana devre akımını kestirme prensibi ile çalışır.

Motor koruma şalteri, motor devreleri için özel olarak tasarlanmıştır ve içerisinde termik ve manyetik koruma özelliklerini barındırır. 3 kutuplu olarak üretilen bu cihaz, motor koruması yaptığı gibi motor kontrolü ve yükü izole edebilme yeteneklerine de sahiptir.

Motor koruma şalteri yapı olarak ve çalışma şekli olarak kompakt şaltere ve otomatik sigortaya çok benzer. Termik ve manyetik koruma yapabilir. Ayrıca faz kaybı koruma özelliğine sahip modelleri de vardır. Kısa devreye karşı reaksiyonları daha hızlıdır ve yüksek kısa devre kesme kapasitesine sahiptir. Üzerindeki buton veya mandal sayesinde manuel olarak ON/OFF yaptırılabilir. MKŞ herhangi bir hata algılaması durumunda motoru milisaniyeler içinde kapatır.

Peki, bunu nasıl yapar? Açıklayalım:

Bir motor koruma şalterinin koruma işlevi aşağıdaki alt işlevlerle gerçekleştirilir:

• aşırı yük koruması
• kısa devre koruması
• faz kaybı koruması

Bu cihaz bir arıza tespit ettiğinde korunan yükü doğrudan izole ederek tüm fazları beslemeden ayırır. Ayrıca hızlı tepki vererek cihaz güvenilirliğini artırır, bir kısa devre arızasının ardından milisaniyeler içinde çalışarak yük tarafındaki devrelerin ve motorun zarar görmesine karşı koruma sağlar.

Aşırı yük koruması

Termik açma koruması olarak da adlandırılır. Aşırı yük, elektriksel olarak hasar görmüş bir devrede aşırı akıma neden olan bir çalışma koşulu olarak tanımlanır. Motor koruma şalterleri, uluslararası ve ulusal standartlara uygun olarak, amper cinsinden bir ayar skalasına sahiptir, bu da cihazın herhangi bir ek hesaplama olmaksızın doğrudan ayarlanmasını sağlar. Uluslararası ve ulusal standartlara uygun olarak, ayar akımı motorun nominal akımıdır. (1,05 x I’de açma yok, 2 saat sonra 1,2 x I’de açma; I = ayar akımı)

Kısa devre koruması

Manyetik açma koruması olarak da adlandırılır. Kısa devre, iki veya daha fazla iletken parça arasında, bu iletken parçalar arasındaki elektrik potansiyelini sıfıra eşit veya sıfıra yakın olmaya zorlayan, bir iletken yol olarak tanımlanır. Kısa devre koruma, motor koruma şalterinin nominal çalışma akımı Ie’nin sabit bir çoklu değerine fabrikada ayarlanır. El ile ayarlanamaz. (Örneğin yukarıdaki grafiği incelediğinizde bu motor koruma şalterinin kısa devre durumunda açabilmesi için nominal akımının yaklaşık 11 katından fazla akıma maruz kalması gerekir. Şalter fabrikada bu şekilde ayarlanmıştır.) Kısa devre açmaları, kısa devrelerin her birinde yükü şebekeden ayırır, böylece daha fazla hasarı önler.

Faz kaybı koruması

Faz kaybı koruması, ters zaman gecikmesi ve termal aşırı akım salınımlarının bir özelliğidir. Fazlar arasındaki güçlü bir dengesizlik motorlara ve diğer yüklere zarar verebilir. Motor koruma şalterleri bu koşulları algılamak ve yük tarafı devresini ve motor hasarını önlemek için devreye girmek üzere tasarlanmıştır.

Bugün dünya çapında yaklaşık 300 milyon elektrik motorunun kurulu olduğu tahmin edilmektedir (yıllık büyüme oranı yüzde 5’ten fazladır). Ayrıca, elektrik motorlarının endüstriyel uygulamalarda tüketilen elektriğin yaklaşık yüzde 65’ini oluşturduğu tahmin edilmektedir. Bu nedenle elektrik motorların doğru korunması çok önemlidir. Motor koruma uygulamalarının vazgeçilmez elemanlarından birisi olan motor koruma şalterleri farklı yapısı ve çalışma prensibi ile diğer alternatiflerinden ayrılır.

Motor Koruma Şalteri Aksesuarları

Motor koruma şalterinin çalışma verimini ve iş yapabilme kabiliyetini artırmak isterseniz üzerine çeşitli aksesuarlar ekleyebilirsiniz. Bunlardan bazıları şunlardır:

Yardımcı kontaklar

Yardımcı kontaklar, motor koruma şalterinin kontakların durumunu uzaktan gösterir. Yardımcı kontaklar, sinyal verme, elektriksel kilitleme veya geçiş için kullanılabilir. Cihazın ana kontaklarıyla beraber konum değiştirirler. Cihazın konumuna göre ayrı bir devreyi açıp kapatırlar. Yardımcı kontaklar, normalde açık veya normalde kapalı kontaklar olarak çeşitli versiyonlarda mevcuttur.

Sinyal kontakları

Sinyal kontakları, motor koruma şalterinin devreye girdiğini veya arıza algıladığını bildirir. Yardımcı kontaklar gibi, sinyal kontakları da normalde açık veya normalde kapalı olarak mevcuttur.

Açma bobini

Motor koruma şalterinin uzaktan açtırılabilmesini sağlayan aksesuardır.

Düşük gerilim bobini

Gerilim seviyesi belli seviyenin altına düştüğünde motor koruma şalterinin açma yapmasını sağlayan aksesuardır.

Bağlantı baraları

MKŞ’nin kontaktör, şalter, yumuşak yolverici gibi ekipmanlarla bağlanabilmesini sağlayan bağlantı parçalarıdır. Ayrıca birden fazla MKŞ’yi köprülemeye yarayan köprüleme baraları da mevcuttur.

Mandal ve şaft

Mandal ve şaft aracılığı ile motor koruma şalteri pano kapağı üzerinden kontrol edilebilir. (Kapı kapalı olsa bile.)

Motor Koruma Şalteri Bağlantı Şeması

Kaynak