Limit switch nedir? Ne işe yarar? Tipleri nelerdir?
İçindekiler
Limit switch nedir?
Limit switch bir makine parçasının ya da bir nesnenin hareketi, dokunması, çarpması ile çalışan elektromekanik cihazdır. Limit switch, bir nesnenin varlığını ve yokluğunu algılamak için kullanılır. Başka bir nesneyle temas ettirilerek mekanik olarak etkinleştirilebilir. Bu tespiti yapmak için bir çeşit kolu, aktüatörü ve pistonu vardır.
Nesne limit switchin aktüatörüyle temas ettiğinde, aktüatörü kontakların durumunun değiştiği “sınırına” hareket ettirir. Bu mekanik hareket sayesinde, elektrik kontakları açılır veya kapanır.
Limit switchleri birkaç farklı şekilde de tanımlayabiliriz:
- Hareket eden bir cismin hareket alanından çıkması ve kendisine çarpması sonucunda sinyal veren cihazlardır. Mekanik bir etkiyi elektriksel bilgiye çevirir.
- Hareketli bir nesnenin sınırlarını belirlemekte kullanılan cihazlardır.
Limit switch elektrik sınır anahtarı veya nihayet şalteri olarak da adlandırılabilmektedir.
Standart bir nihayet şalteri bir aktüatör ve buna seri olarak bağlı kontaklardan oluşur. Bir cisim aktüatöre dokunduğunda limit switch’in kontakları konum değiştirir ve bağlı olduğu devrenin elektrik bağlantısını keser.
Limit şalterler montaj kolaylığı, basit tasarım, sağlamlık ve güvenilirlik gibi özellikleri nedeniyle çeşitli çalışma koşullarında yaygın olarak kullanılmaktadır. Bir kontrol sisteminin bir parçası olarak makinelerin kontrolünde, emniyet kilitlemelerinde veya bir noktadan geçen nesneleri saymak için kullanılırlar. Bir nesnenin varlığını ya da yokluğunu, konumunu veya uç kısmını belirleyebilirler. Nihayet şalteri ilk olarak hareket eden bir nesnenin sınırlarını tanımlamak için kullanıldıklarından ismine “limit switch” denilmiştir.
Örnek: En çok bilinen limit switch buzdolaplarında kullanılandır. Buzdolabını açtığınızda ışığı yanar ve kapattığınızda ışığı söner. Burada buzdolabı kapağı bir nihayet şalterine çarpmaktadır ve aydınlatma devresini açıp kapamaktadır. Aynı örneklemeyi elektrik panoları için de yapabiliriz. Elektrik panosunun kapağını açtığınızda içerisinde bir lamba yanıyorsa pano kapağı mutlaka bir nihayet şalterinden kurtulmuştur ve aydınlatma yanmıştır. Panoyu kapadığınızda ışık sönecektir. Bu özellik bilhassa karanlık ortamlarda pano başında çalışan kişilere pratiklik sağlar.
Limit switch tipleri
Limit switch darbenin nereden geldiğine ve aktüatörün nasıl harekete geçirildiğine bağlı olarak farklı tiplerde üretilirler. Darbe çok farklı açılardan gelebilir ve aktüatör çok farklı açılarla aktive olabilir. O yüzden kafaları çok farklı tipte üretilmektedir.
Ayrıca plastik kasalı ve metal kasalı olmak üzere de farklı kasalarda üretim mevcuttur.
Limit switch aktüatör (kafa) tipleri
Limit switchlerde markadan markaya çok farklı çeşitte aktüatör ile karşılaşılabilir. Bazılarını sizler için dermeleye çalıştık. Soldan sağa sırasıyla..
- Makara kollu (silindir kollu)
- Ayarlanabilir makara kollu
- Ayarlanabilir çubuk kollu
- Çatal kollu kilit
- Pistonlu
- Döner pistonlu
- Topuzlu pistonlu
- Menteşe kollu ve döner menteşe kollu
- Döner makara kollu
Limit switchlerin kullanım alanları
Limit switchler endüstriyel ortamlarda bir çok uygulamada kullanılabilir. Bunlardan bazıları şunlardır:
- PLC arayüzü
- Makine parçası üretimi
- Asansör ve yürüyen merdiven
- Paketleme ve tekstil makineleri
- Ahşap makineleri
- Endüstriyel kapılar, platformlar, makaslar
- Elektronik teçhizat montajı
- Endüstriyel robot uygulamaları
- Plastik enjeksiyon makineleri
- Kontrol kabinleri
- Takım tezgahları
Limit anahtarlarının avantajları ve dezavantajları
Limit anahtarları, çoğu durumda algılama için pratik bir çözümdür. Limit anahtarlarının bazı güçlü ve zayıf yönleri aşağıda listelenmiştir:
Avantajları
- Yüksek akımları anahtarlamak mümkündür. (10Ae’ kadar)
- Yüksek hassasiyet ve doğruluk ile tekrarlı ölçüm yapabilir.
- Ekonomiktir. Diğer sensör uygulamaları kadar pahalı değildir.
- Sert koşullarda kullanıma uygundur.
- Az elektrik enerjisi tüketir.
- Birden fazla yükü kontrol edebilir.
Dezavantajları
- Harekete geçmesi için bir nesneyle fiziksel bir temas kurmalıdır. Uzaktan algılama yapamaz.
- Zamanla mekanik bileşenleri yıpranabilir.
- Genellikle nispeten düşük hızlarda çalışan ekipmanların algılaması yapılabilir.
