Kaçak Akım Rölesi ile Sigorta Arasındaki Farklar

Her yıl birçok kişi evlerde meydana gelen elektrik kazalarında yaralanmaktadır. Bu yaralanmaların çoğu evin sigorta kutusuna bir kaçak akım rölesi ve sigorta takılarak önlenebilir. Bu cihazlar hayatımızı ölümcül elektrik çarpmalarından koruyarak hayat kurtarabilir ve ayrıca yangına karşı koruma sağlayabilir. Dışarıdan bakıldığında birbirine benzer gibi görünseler de kaçak akım rölesi ile sigorta arasındaki farklar çok çeşitlidir.
Kaçak Akım Rölesi ile Sigorta Arasındaki Farklar
Kaçak akım rölesi ile sigorta arasındaki farklar şunlardır:
1. Koruma özellikleri farklıdır
Kaçak akım rölesi ile sigorta arasındaki en büyük fark koruma tipidir. Kaçak akım rölesi aşırı yük veya kısa devre akımlarına karşı koruma sağlayamaz. Sadece kaçak akımlara karşı koruma sağlar. Ancak sigortanın aşırı yük ve kısa devre koruması vardır.

Kaçak akım rölesinin ana amacı insan hayatı korumaktır. Sigortanın amacı ise hem insan hayatı hem de tesisat güvenliği sağlamaktır.
2. Çalışma şekilleri birbirine benzemez
Kaçak akım rölesi, bir diferansiyel akım trafosu kullanarak iki iletken arasındaki akım dengesini ölçerek çalışır. Cihaz, hat iletkeni ile nötr iletkeni arasında herhangi bir akım farkı algıladığında kontaklarını açar. Besleme ve dönüş akımlarının toplamı sıfır olmalıdır, aksi takdirde akım kaçağı vardır.
Sigortada ise iki farklı şekilde çalışarak koruma yapar. Biri aşırı akımın termal etkisinden, diğeri ise aşırı akımın elektromanyetik etkisinden (kısa devre) kaynaklanmaktadır. Minyatür devre kesicinin termal çalışması, bimetalik bir şerit ile sağlanır. Ancak kısa devre koşulları sırasında, elektrik akımının ani yükselmesi, sigortanın açma bobini veya solenoidi ile ilişkili pistonun elektromekanik olarak yer değiştirmesine neden olur.
3. Kutup sayıları farklıdır
Kaçak akım röleleri 2 ve 4 kutuplu olarak üretilir. Ancak sigortaların 1, 2, 3, 4, 1+N, 3+N gibi birçok kutup varyasyonu vardır.
4. Test butonu sadece kaçak akım rölesinde vardır
Kaçak akım rölelerinin ön yüzünde “T” harfi ile gösterilen bir test butonu bulunmaktadır. Bu buton sayesinde kullanıcı, rölenin doğru çalıştığını kontrol edebilir. Cihaz açma yapmazsa cihazın servis dışı olduğu anlaşılabilir. Sigortanın herhangi bir test butonu yoktur.
5. Devrede ayrı yerlerde konumlandırılırlar
Sigortalar besleme hattına daha yakında konumlandırılır. Kaçak akım röleleri ise sigortaların devamında, yüke yakın olarak yerleştirilir. Sigorta aşırı akımlara karşı kaçak akım rölesini de korur. Ayrıca iki ürünün devre sembolleri de birbirinden farklıdır. Bir projeye baktığınızda hangi ürünün sigorta hangi ürünün ise kaçak akım rölesi olduğunu kolayca anlayabilirsiniz.
6. Üzerlerinde yazan nominal akım değerleri farklı anlamlara gelir
Sigortanın da kaçak akım rölesinin de üzerinde nominal akım değerleri yazar. Sigortanın üzerinde yazan akım değeri sigortanın açma yapmaya başlayacağı referans akım değeridir. Bu değere kadar olan akım seviyelerinde sigorta açma yapmaz. Kaçak akım rölesinin üzerinde yazan akım değeri ise cihazın kontaklarının dayanabileceği akım değeridir. Bu değer aşıldığında kontakların hasar görüp birbirine yapışma olasılığı vardır. Bu nedenle kaçak akım cihazının akım değeri üzerinde bulunan sigortanın değerine eşit veya ondan büyük olmalıdır.




7. Uygulama alanları birbirinden ayrılır
Sigortaların aydınlatma, motor, ısıtıcı, kablo koruma, yarı iletken, sensör vb. gibi geniş uygulama alanları vardır. Kaçak akım röleleri ise genellikle ev uygulamalarında ve sürücü gibi bazı özel uygulamalarda kullanılır.
8. Fiyatları ve pazar büyüklükleri faklıdır
Bir sigortanın ortalama fiyatı kaçak akım rölesine göre daha ucuzdur. Ancak sigortaların pazar büyüklüğü kaçak akım rölelerinden daha büyüktür.
9. Türleri birbirinden tamamen farklıdır
Kaçak akım röleleri A, B, AC, F, selektif, 30mA, 300mA gibi farklı tiplerde üretilmektedir. Her bir tipin farklı uygulama alanı vardır. Sigortalar ise B, C, D, K, Z gibi farklı tiplerde üretilir.
Ayrıca sigorta ve kaçak akım rölesinin dikkatli bakıldığında görüntü olarak da birbirlerine benzemediği görülecektir.
10. Sigortanın geçmişi daha eskilere dayanır
Sigortanın kaçak akım rölesine göre daha köklü bir geçmişi vardır. Modern otomatik sigorta 1924’te Hugo Stotz tarafından icat edilmiştir.
İlk kaçak akım rölesinin ne zaman ve kim tarafından geliştirildiği net değildir. Alçak gerilim tesisatlarında fiilen ilk çalışan kaçak akım cihazlarının, 1940’larda yalıtım arızasını korumaya odaklanılarak tasarlandığı tahmin ediliyor.



