Daralan makaron nedir? Ne işe yarar? Nasıl kullanılır?
Elektrik kabloları her ne kadar sağlam yapıda olsalar da zaman zaman izolasyonları bozulur. Bu tip durumlarda kablonun tümünün değiştirilmesi mantıklı olmayabilir. Ancak kablo bu şekilde kalırsa da ciddi güvenlik açığı doğurur. En hızlı şekilde onarılması gerekir. İşte bu noktada daralan makaronlar yardımımıza koşar. Bu ürünleri tüm yönleri ile inceleyelim.
İçindekiler
Daralan makaron nedir?
Daralan makaronu üzerine ısı uygulandığında daralarak kabloya yapışan ve kabloya dayanıklılık veren boru şeklindeki pratik bir koruyucu malzemedir. Elektrik ve elektronikçiler arasında büzüşen, eriyen makaron veya ısınınca daralan kablo/bant olarak da adlandırılabilir.
Daralan makaron genellikle daralma özelliği olan poliolefinden yapılır. Poliolefin esaslı malzemeler diğer materyallere göre birçok avantaja sahiptir. Ana avantajı, 125 °C – 135 °C’ye kadar yüksek sıcaklıklara dayanabilmesidir. Alev geciktirici özelliğinin yanı sıra iyi kimyasal, elektriksel ve fiziksel özellikleri de oldukça iyidir.
Bu ürün ısınınca belli oranlarda kesit kaybedip (yani radyal olarak) daralarak kabloya yapışır. (Uzunlamasına da daralır. Bu da hesaba katılmalıdır) Böylelikle kablonun sıyrılmış noktaları kaplama yapılmış olur. Aynı zamanda kablo ve terminaller çevresel etkilere karşı dayanım kazanır.
Diğer bir kullanım alanı ise soyulmuş ve ek yapılmış iki kabloyu birbirine bağladıktan sonra üzerlerindeki izolasyonu sağlamaktır. Kablonun canlı kısımları dokunmaya, toza, sıcaklığa, kimyasallara ve neme karşı izole edilir.
Farklı renklerde üretildikleri ve üzerine etiket baskılanabildiği için kablaj ve projeleme işlemlerini kolaylaştırır. Ayrıca takıldığı yere şık bir görünüm kazandırarak işçiliğin profesyonel görünmesini sağlar.
Isı büzüşmeli makaronu daraltan neden, çapraz bağlanmadır. Çapraz bağlanma polimerin atomları arasında kovalent bağlar oluşturmak için polimeri radyasyona maruz bırakma işlemidir.
1.Dünya Savaşı’ndan sonra, radyasyonun bazı plastiklerin moleküler yapısını değiştirebildikleri keşfedilmiştir. Kovalent bağlar adeta polimerlere plastik bir bellek verir. Yani bir polimer çapraz bağlandığında ve genişletilmiş bir şekilde gerildikten sonra, üzerine belirli bir miktar ısı uygulandığında otomatik olarak orijinal boyutlarına geri çekilir.
Daralan makaron nasıl seçilir?
Piyasadaki her bir ısınan makaron bir büzülme oranı ile tanımlanır. Bu oran borunun orijinal boyutuna kıyasla, büzüştüğünde ne kadar küçülebildiğine dair bir ölçümdür. Örneğin, 2: 1 büzülme oranına sahip ısınınca daralan makaron, büzülmüş çapının iki katı büyüklüğünde genişletilmiş bir çapa sahiptir. Benzer şekilde, 6:1 oranı bir parça ısı büzüşmesinin genişletilmiş boyutunun 1/6’sına kadar küçülebildiğini gösterir. Dolayısı ile kablo demetinizin maksimum çapı ve uygulamanızın gerektirdiği sıcaklık aralığı, bu ürünü seçerken dikkate alınması gereken önemli faktörlerdir.
Isıyla daralan makaron sadece çap olarak değil aynı zamanda uzunluk olarak daralır. Uzunluk daralması da göz önünde bulundurulmalıdır.
Daralan makaron nerelerde kullanılır?
Daralan makaron elektrik kablolarının kullanıldığı her yerde kullanılabilir. Elektrik, elektronik, makine, inşaat sektörlerinde karşımıza çıkması olasıdır. Ayrıca otomobil teknik servislerinde, havacılık sektöründe ve mobil telefon teknik servislerinde de kullanılabilir. (Örneğin telefon şarj aletlerinin veya kulaklıkların kablolarının onarılması amacıyla)
Piyasadaki ucuz bir alternatifi olan elektrik bandının aksine zaman içerisinde izolasyon özelliğini kaybetmez. Uzun ömürlüdür ve oldukça kuvvetli bir tutunma sağlar.
Daralan makaron nasıl yapıştırılır?
Aşağıdaki videoda bu pratik ürünün ısıtılarak nasıl montajlanabildiğini görebilirsiniz. Bu videoda bir çakmak kullanılıyor. Ancak daha kalın kesitler için bir ısı tabancasına ihtiyacınız olabilir.
Sıkça sorulan sorular
Daralan makaronu kim icat etmiştir?
Daralan makaron 1950’lerin sonlarında Raychem’in kimya mühendisi kurucusu Paul Cook tarafından icat edilmiştir.
Daralan makaron kesilebilir mi?
Daralan makaron kesilebilir.
Tam uzunlukta bir boruya ihtiyaç duymadıkça, standart makas yeterli olacaktır. Daha kalın borular için kablo kesiciler veya pense gerekebilir. Gücünü ve nem geçirmezliğini etkileyeceği ve yırtılmaya da neden olabileceği için boruyu uzunlamasına kesmeye çalışmayın.
Isıyla daralan makaron yerine elektrik bandı kullanılabilir mi?
Bazı durumlarda mümkün olabilir, ancak elektrik bandı ısıyla daralan makarondan daha az dayanıklıdır ve zaman içinde yapışma özelliğini kaybetmeye daha yatkındır.
Elektrik bandı hızlı ve kolaydır, ancak korozyona, neme veya aşınmaya karşı aynı düzeyde koruma sağlama. Bu nedenle kritik uygulamalarda iyi bir seçim değildir.
Isıyla daralan makaron nasıl çıkarılır?
İlk adımda makaronun ucunu bulun. Ardından, ince pense ile kavrayın (iğne burun pensesi iyi bir seçim olacaktır) ve bağlantıdan yavaşça çekin. Son olarak, elektrik bağlantısından uzak tutarak bir bıçak kullanarak tüpü açın.
Isıyla daralan makaron suya dayanıklı mı?
Evet, çoğu kablo makaronu su geçirmezdir. Ayrıca neme ve hatta aşındırıcı sıvılara karşı da koruma sağlar.
Isıyla daralan makaron hangi sıcaklıklarda daralır?
Bu durum daralan makaronun malzemesine göre değişir. Örneğin, poliolefin 90°C’de büzüşürken, PTFE (Teflon) oldukça yüksek bir sıcaklık 250°C gerektirir.
