Jeneratör nasıl çalışır? Nasıl elektrik üretir? Nerelerde kullanılır?

Jeneratör, mekanik enerjiyi elektrik enerjisine çeviren bir elektrik üreticisidir. Yedek bir enerji kaynağıdır. Jeneratör genellikle elektrik kesintisinin sık yaşandığı yerlerde ve elektrik şebekesinin hiç olmadığı alanlarda kullanılır. Yedek bir güç kaynağı olarak kullanılabildiği gibi bazı durumlarda ana güç kaynağı olarak da kullanılabilir.

Modern toplum elektriksiz yaşayamaz. İletişimden araçlarından aydınlatma ve iklim kontrolüne kadar, işletmeler ve evlerin çalışması için sürekli bir güç akışı gerekir.

Jeneratör setleri, elektrik kesintisi durumunda ekstra bir güvenlik katmanı ekleyebilir. Yedek jeneratörler, şebeke gücünün kesilmesi durumunda kritik sistemlerin çalışmasını sağlarlar.

Jeneratör setleri ayrıca elektrik şebekesinin dışındaki uzak yerlerde kendi kendine yeten bir güç kaynağı olarak kullanılabilir. Bunlar arasında şantiyeler, kamp alanları, kırsal alanlar ve hatta yeraltının derinliklerindeki madenler bulunur. İnsanlara inşa etmek, keşfetmek veya yaşamak için gerekli gücü verir.

Jeneratör nasıl çalışır?

Jeneratör birbirine akuple edilmiş bir alternatör ve bir motordan oluşur. Jeneratörün motor kısmında benzin, motorin, doğalgaz gibi yakıtlar yakılarak ısı enerjisine; daha sonra da mekanik enerjiye çevrilir. Motorda üretilen bu mekanik enerji motora bağlı alternatöre iletilir. Alternatör mekanik dönme etkisi ile mıknatıslanır ve elektrik enerjisi üretir.

Elektriğin üretilmesi için bir dönme etkisine ve dolayısıyla mıknatıslanmaya ihtiyaç vardır. Daha önce elektrik nasıl üretilir yazımızda elektriğin nasıl üretildiğini incelemiştik. Santrallerde rüzgar, su basıncı, rüzgar gibi etkiler bir türbini döndürüyor ve bu türbinin bağlı olduğu alternatör elektrik üretiyordu. Jeneratörlerde ise aynı arabalarda olduğu gibi bir yakıt koyup motoru çalıştırıyoruz, bu motor bir alternatörü döndürüyor ve elektrik enerjisi açığa çıkıyor.

Aşağıdaki videoda jeneratörün çalışma prensibi harika bir biçimde anlatılmış.

Jeneratörün ana parçaları

Jeneratörün ana parçaları şunlardır:

1-Motor

Yakıtın yakıldığı ve ısı enerjisinin mekanik enerjiye çevrildiği kısımdır. Motor ne kadar büyük olursa o kadar fazla elektrik üretilebilir.

2-Alternatör

Elektriğin üretildiği kısımdır. Alternatörde mekanik enerji elektrik enerjisine çevrilir.

3-Kontrol panosu

Şebeke kesildiğinde jeneratörün ne zaman devreye gireceğini belirleyen, jeneratörün teknik değerlerinin görüntülendiği kısımdır. Jeneratörün beyni denebilir.

4-Şase ve yakıt deposu

Jeneratörün üzerine oturtulduğu kısım şasedir. Şaseler genellikle yakıt deposu olarak da kullanılır. Yakıt depoları şasede olabildiği gibi şase dışında ayrı bir tank olarak da konumlandırılabilir.

5-Radyatör

Isınan motorun soğutulduğu pervanedir.

6-Kabin

Jeneratör dış ortama konulacaksa hava koşullarından etkilenmemesi veya gürültü yapmaması için bir kabin içerisine konur.

7-Yağlama sistemi

Motorun yağlanması gerekir ve bu, motora bağlı bir yağ pompası ve hazne tarafından gerçekleştirilir.

8-Egzoz sistemi

Tüm içten yanmalı motorlar egzoz gazı üretir. Bunlar zehirlidir ve motorun kendisinden ve yakındaki insanlardan uzak tutulmalıdır. Egzoz gazları tipik olarak kanal boruları şeklinde dışarıdaki havaya verilir. Egzoz sistemlerinin nasıl ve nereye kurulması gerektiğine dair genel sağlık ve güvenlik düzenlemeleri vardır, bu nedenle yeni bir jeneratör kurmadan önce bunlara dikkat edilmelidir.

9-Marş ve Akü Sistemi

Tıpkı bir otomobil veya kamyonda olduğu gibi, jeneratörün çalışmaya başlaması için bir elektrikli marş motoru gereklidir. Bu motor ayrı bir şarj cihazı veya jeneratör çıkışının kendisi tarafından şarj edilen bir batarya ile çalışır.

Jeneratör nerelerde kullanılır?

Jeneratörlerin kullanım alanları şunlardır:

• Jeneratörler, elektrik kesintisi veya elektrik şebekesine bağlantının kesilmesi durumunda evler, mağazalar, ofisler vb. için yedek güç kaynağı sistemi olarak kullanılabilir.
• Şebekeden güç almanın zor olduğu iş sahalarında makinelere ve elektrikli aletlere güç sağlamak için kullanılabilir.
• Elektrik şebekesine bağlantının mümkün olmadığı uzak bölgelerde bile birincil güç kaynağı olarak kullanılabilir.

Dizel motorun çalışma prensibi de aşağıdaki videoda görülebilir.