Fosil Yakıtların Kullanım Alanları: Petrol, Kömür ve Doğalgazın
Fosil Yakıtların Kullanım Alanları
Tüm fosil yakıtların kullanım alanları genellikle elektrik üretimi, ısıtma ve ulaşımdır. Ancak bu üç uygulama haricinde farklı uygulamalarda da kullanılmaları mümkündür.
Fosil yakıtlar yenilenemeyen enerji kaynakları sınıfına girer; çünkü oluşmaları milyonlarca yıl alır. Bitki ve hayvanların tarih öncesi kalıntılarından oluşurlar. Fosil yakıtların üç formu doğal gaz, kömür ve petroldür.
Her fosil yakıtın farklı özelliği vardır. Örneğin, en yaygın kullanılan fosil yakıt petroldür. Öte yandan dünya çapında üretilen elektriğin yaklaşık %40’ı kömürden sağlanmaktadır. Doğalgaz ise, daha verimli ve uygun bir enerji kaynağı olduğu için çoğunlukla sanayi sektöründe kullanılmaktadır. Üç tür fosil yakıt üç farklı biçimde bulunur. Yağ sıvı halde, kömür katı halde, doğalgaz ise gaz haldedir.
Petrolün kullanım alanları
Petrolün en yaygın iki kullanım alanı araçlara yakıt sağlamak ve elektrik üretimidir. Araçların hareket etmesi ve santrallerde elektriğin üretilmesi petrolün ve benzin/dizel gibi yan ürünlerinin yakılması ile sağlanır.
Petrolün diğer yan ürünleri ise kimyasallar, plastikler, yağlayıcılar, katranlar, mumlar, ilaçlar, jet yakıtları, asfalt ve yol yağları vb. üretmek için kullanılır. Ayrıca, gübrelerin yanı sıra pestisitlerin çoğu ya petrolden ya da yan ürünlerinden yapılır.
Yalıtım ve ısıya dayanıklı özelliklerinden dolayı elektronik bileşenlerde plastik ve diğer petrol bazlı ürünler kullanılmaktadır. Hoparlörlerden, akıllı telefonlara; bilgisayarlardan, kameralara ve televizyonlara kadar çoğu elektronikte petrolden türetilen bileşenler bulunur.
Giysiler genellikle akrilik, suni ipek, vegan deri, polyester, naylon ve spandeks dahil olmak üzere petrol bazlı elyaflardan yapılır. Ayakkabılar ve cüzdanlar bile hafif, sert ve suya dayanıklı özellikleri için petrokimyasallar kullanır.
Basketbol topları, golf topları, sörf tahtaları, kayaklar, tenis raketleri ve oltalar dahil olmak üzere birçok spor ekipmanı bir miktar petrol içerir.
Parfüm, saç boyası, kozmetik (ruj, makyaj, fondöten, göz farı, maskara, eyeliner), el losyonu, diş macunu, sabun, tıraş kremi, deodorant, külotlu çorap, tarak, şampuan gibi kişisel bakım ürünlerimizin çoğu petrolden elde edilmektedir.
Kömürün kullanım alanları
Kömürün en yaygın iki kullanım alanı elektrik üretimi ve ısıtmadır. Elektrik üretimi ve ısıtma kömürün yakılmasıyla gerçekleştirilir. Ayrıca, boya, aspirin, sabun, lif, plastik ve çözücü gibi ürünlerde kömür veya kömür yan ürünü bulunur. Çelik sanayinde, ilaç sanayinde, çimento imalatında, kağıt imalatında kömür kullanılır.
Metalürjik (koklaşabilir taş) kömürü, çelik üretiminde önemli bir bileşendir. Koka dönüştürülen kömür, dünya çeliğinin yaklaşık %70’ini üretmek için kullanılır. Kömür, alüminyum ve bakır dahil olmak üzere diğer metallerin üretiminde de yaygın olarak kullanılmaktadır.
Kömür, çimento üretiminde temel enerji kaynağı olarak kullanılmaktadır. Uçucu kül gibi kömür yan ürünleri de çimento imalatında ve daha geniş inşaat endüstrisinde önemli bir rol oynamaktadır.
Kömürün diğer büyük kullanıcıları kağıt, tekstil ve cam endüstrileridir. Kömür aynı zamanda karbon fiber, ev ve kişisel bakım sektörlerine içerik üretmek için kullanılan silikon metalleri gibi özel bileşenlerin üretiminde de kullanılmaktadır.
Kömür katı bir fosil yakıttır. Beş unsurdan oluşur. Bunlar kükürt, azot, hidrojen, karbon ve oksijendir. Farklı enerji özelliklerine sahip üç farklı kömür türü antrasit, bitümlü ve linyittir. Antrasit diğer ikisinden daha fazla karbonla serttir ve en yüksek enerjiye sahiptir. Kömür çoğunlukla madenlerden çıkarılır. Kömür kullanımı 20. yüzyıldan bu yana neredeyse iki katına çıkmıştır ve rezervleri hızla tükenmektedir. Birçok ülke, pahalı oldukları için doğal gaz veya petrolü karşılayamaz ve bu nedenle enerji için kömüre bağımlıdır.
Doğalgazın kullanım alanları
Doğalgaz; çoğunlukla iklimlendirmede, pişirme cihazlarında, binaları ısıtmada, su ısıtmada ve elektrik üretiminde kullanılır. Ayrıca çelik dökümhaneleri, cam dökümhaneleri, alüminyum dökümhaneleri gibi endüstrilerde kullanılır. CNG veya LNG olarak da ulaşımda kullanılmaktadır.
Çelik ve kağıt üretimi, endüstriyel uygulamalarda proses buharı üretmek için doğalgaz kullanır. Doğalgaz ayrıca plastikler, gübreler, sentetik elyaflar, kozmetikler ve ilaçlara dahil edilen petrokimyasallar için de kullanılmaktadır.
Doğalgazın 19. yüzyılın başlarından 20. yüzyıla kadar, binalardaki ve sokaklardaki ışıklara güç sağlamak için kullanılmaktaydı. Bugün modern teknoloji, doğalgazın kullanım alanlarını genişletmemize olanak sağlamıştır.