Floresan Lamba Nedir? Nasıl Çalışır? Avantajları & Dezavantajları

Floresan Lamba Nedir?

Floresan lamba, görünür ışık vermek için flüoresan kullanan düşük ağırlıklı bir cıvalı buhar lambasıdır. Gazdaki elektrik akımı , deşarj işlemi ile ultraviyole radyasyon veren cıva buharına enerji verir ve ultraviyole radyasyon, lambanın iç duvarındaki fosfor kaplamasının görünür ışığı yaymasına neden olur. Ofis, okul veya iş merkezleri gibi mekanlarda kullanıma uygun çok yönlü bir aydınlatma lambasıdır.

Akkor ve halojen ampullere göre enerji verimliliği sağlaması ile ve LED‘lere göre de daha düşük fiyatı ile bilinir.

Floresan Lamba Nasıl Çalışır?

Floresan aydınlatmanın ışık oluşturması cam tüpün içindeki kimyasal reaksiyona bağlıdır. Bu kimyasal reaksiyon, görünmez bir ultraviyole ışığı üreten gazlar ve cıva buharı etkileşimini içerir. Bu görünmez UV ışığı, beyaz “floresan” ışık yayan cam tüpün iç kısmını kaplayan fosfor tozunu aydınlatır.

Elektrik ilk önce ışık fikstürüne bir balasttan girer. Gerilimi, akımı vb. düzenleyen balast, elektriği her iki uçtaki flüoresan ampulün pimlerine gönderir.

Enerji, pimlerden girdikten sonra, düşük basınç altında tutulan kapalı cam tüpün içindeki elektrotlara akar. Elektronlar bir katottan diğerine tüp boyunca ilerlemeye başlar.

Cam tüpün içinde, elektrik akımı tarafından hareketlendirilen inert gazlar ve cıva vardır. Elektrik akarken cıva buharlaşır ve gazlar aslında çıplak gözümüzle göremediğimiz bir UV ışığı üretmek için birbirleriyle reaksiyona girmeye başlar.

Floresan lambanın parçalarını aşağıda görebilirsiniz:

“İyi tamam da gördüğümüz tam olarak ne?” diye soracak olursanız şöyle devam edebiliriz…

Her floresan tüp fosfor tozu ile kaplanmıştır. Parmağınızı tüpün içine sokabilseydiniz, toz haline getirilmiş bir kek gibi bir doku ile karşılaşacaktınız.

Bu fosfor kaplama görünmez UV ışığı tarafından hareketlendirildiğinde ışık saçmaya başlar ve gözlerimizle gördüğümüz şeye yani “beyaz ışık”a dönüştürür. “Floresan” terimi de buradan geliyor: “parlayan beyaz ışık”

Konunun daha iyi anlaşılabilmesi için aşağıdaki videoya da göz atabilirsiniz.

Floresan lambalar neden bir balasta ihtiyaç duyar?

Bir balastın ana amacı, alternatif akımı – yani yukarı ve aşağı dalgalanan akımı – doğru akıma dönüştürmektir. Böylelikle ampulün içinde meydana gelen kimyasal reaksiyon stabilize edilip korunmuş olur.

Floresan Lamba Nerelerde Kullanılır?

Floresan ampuller çok çeşitli uygulamalarda kullanılırken, her yerde iyi çalışmazlar. Floresan ampullerin kullanmasının en yaygın nedeni, minimum kurulum maliyetiyle enerji tasarrufu yapmaktır.

Lineer floresan aydınlatma için bazı tipik uygulamalar şunlardır:

• Ticari ofisler / Evler
• Depolar
• Hastaneler
• Perakende mağazaları

Işığın dağınık doğası nedeniyle uzaktan aydınlatma için kullanılmaz. Gelişen teknoloji ile beraber kullanım alanlarını LED aydınlatmalara devretmiştir.

Floresan Lambayı Kim Bulmuştur?

Floresan lambanın mucitleri George Inman, Richard Thayer, Eugene Lemmers ve Willard A. Roberts’tır. Bu mucitler birlikte çalışarak ilk gerçek floresan lambayı geliştirmiştir.

Lambalarının gerçek beyaz fosforları vardır. Kararlı ve güvenilirdir. Günümüze kadar da yarattıkları tasarım çok fazla değişmemiştir.

Floresan Lambanın Yapımında Ne Kullanılır?

Floresan ampuller, ampul içindeki elektrik akışını düzenlemeye ve cıva tarafından üretilen ışık miktarını korumaya yardımcı olan inert bir gaz olan argonun yanı sıra aydınlatma elemanları olarak az miktarda sıvı cıva kullanırlar.

Cıva tarafından verilen UV ışığını görünür ışığa dönüştürmek için, flüoresan ampullerin iç kısımları ince bir fosfor tabakası -özellikle karışık fosfatların bir karışımı ile- kaplanır.

Floresan Lamba Tasarruflu mudur? Isı Yayar mı?

Bir floresan lamba, elektrik enerjisini akkor lambalardan çok daha verimli bir şekilde kullanışlı ışığa dönüştürür. Tipik ışık etkinliği floresan aydınlatma sistemlerinin, watt başına 50-100 lümen olup, akkor ampullerin etkinliğine göre birkaç kat daha fazladır. Floresan lambalar, eşdeğer akkor lambaların yaklaşık beşte biri oranında ısı yayar.

Floresan Lamba Akkor Lambadan Daha Uzun Ömürlü müdür?

Floresan lambanın kullanım ömrü markadan markaya değişiklik gösterebilir ama akkor lambalara göre daha uzundur. Balast ömrünü dikkate almazsak ortalama 10.000-45.000 saat arasında çalışabilir.

Floresan Lambanın Parlaklığı Nasıldır?

Tipik sarımsı beyaz olan bir akkor aydınlatma 2700 K’dir. Halojen aydınlatma 3000 K’dir. Sıcak beyaz floresanların CCT değeri 2700 K’dir ve konut aydınlatması için popülerdir. Nötr beyaz floresanların CCT değeri 3000 K veya 3500 K’dir. Soğuk beyaz floresanların CCT değeri 4100 K’dir ve ofis aydınlatması için popülerdir. Gün ışığı floresanları mavimsi beyaz olan 5000 K ila 6500 K CCT’ye sahiptir.

(Verilen değerlerler ortalama değerlerdir)

Floresan Lambanın Avantajları

Floresan aydınlatmanın faydaları şunlardır:

Enerji verimliliği

Akkor lambaya göre %40 oranında daha fazla enerji tasarrufu yapılabilir.

Geniş renk sıcaklığı

Sıcak ve soğuk renk sıcaklıkları gerektiren uygulamalarda kullanılabilir.

Maliyet

İlk kurulum maliyeti düşüktür.

Floresan Lambanın Dezavantajları

Floresan aydınlatmanın zararları şunlardır:

Fliker

Titreme yapması baş ağrısına sebep olabilir.

Sık anahtarlama

Sık açılıp kapanması durumunda ömründe ani azalmalar meydana gelebilir.

Çevresel etkiler

Cıva içerdiği için kırıldığında ortama zehirli atıklar yayabilir. Fosforun bertaraf edilmesi ve özellikle tüplerdeki toksik cıva çevresel bir sorundur.

Ultraviyole emisyon

Floresan lambalar az miktarda ultraviyole (UV) ışık yayar. ABD’de yapılan 1993 tarihli bir araştırma, sekiz saat boyunca floresan lambaların altında oturmanın bir dakika güneşe maruz kalmaya eşdeğer olduğunu bulmuştur.

Harmonikler

Floresan lambalar doğrusal olmayan bir yüktür ve elektrik güç kaynağında harmonik akımlar üretir. Lambanın içindeki ark, güç kablolarıyla iletilebilen radyo frekansı paraziti oluşturabilir.

Sıcaklık

Floresan lambalar en iyi oda sıcaklığında çalışır. Çok daha düşük veya daha yüksek sıcaklıklarda verimlilikleri düşer.

Işık yönü

Floresan ampullerden yayılan ışık, yönsüzdür. Bir floresan ampul yandığında, ampulün etrafına veya 360 dereceye kadar aydınlatma sağlar. Bu, floresan lambalar tarafından verilen gerçek ışığın sadece % 60-70’inin kullanıldığı anlamına gelir. Diğer % 30-40 boşa gider.

Isınma süresi

Floresanların tam parlaklık derecesine ulaşmaları için ısınma için 10-30 saniye arasında süre geçmesi gerekebilir.

Kaynak