Elektrikli arabalar hakkında az bilinen gerçekler ve istatistikler
Elektrikli araba nedir?
Elektrikli araba, gücünü şarj edilebilir pillerinden alan ve genel ev elektriğiyle şarj edilen enerjiyi kullanan araç tipidir. Benzinle çalışan ve verimliliği artırmak için bir batarya ve motor kullanan bir hibrit otomobilin aksine, bir elektrikli otomobil yalnızca elektrikle çalışır.
Elektrikli arabalar hakkında ilginç bilgiler
- Tarihteki ilk elektrikli araba bundan 200 yıl önce İskoçya’da Robert Anderson tarafından keşfedildi. Bu araba şarj edilemeyen galvanik hücrelerden güç alan bir araçtı.
- Elektrikli arabalar 19’uncu C ve 20. yüzyılın başlarında en popüler otomobillerdi. Bu süre zarfında, elektrikli arabaların benzinlilere göre kullanımı kolay ve daha rahattı. Ancak daha sonra, daha gelişmiş içten yanmalı motorlara sahip olan benzinli otomobillerin piyasaya sürülmesi sonucunda satışları önemli ölçüde düştü.
- Geleneksel içten yanmalı motorların 1500-2000 adet hareketli parçası vardır. Elektrikli arabaların ise bu rakam sadece 15-20’dir. Bu nedenle bakım maliyetleri oldukça düşüktür.
- Dünya’daki en pahalı elektrikli araba 1970’lerde Nasa tarafından geliştirilen “Ay Üstü Gezicisi” dir.
- Elektrikli motorlu araçların yüksek maliyeti, akülerin ek maliyetine bağlanıyor. Bazı pil paketleri kW saat başına 800 $’a kadar çıkabilir. Bu yüksek pil maliyetleri nedeniyle, çoğu insan elektrikli araba satın almak konusunda isteksizdir. Ancak gelişen teknoloji ile birlikte batarya maliyetleri de hızla düşmektedir.
- Yakıt maliyetleri göz önüne bulundurulduğunda uzun vadede elektrikli araçlar daha kazançlıdır. Yakıt maliyeti benzinli araca göre yaklaşık 3’te 1’dir.
- Çevre Koruma Ajansı (EPA) ‘ya göre, elektrikli arabaların üretiminde geleneksel otomobillere kıyasla daha fazla karbon emisyonu üretiliyor. Emisyonların çoğu akü üretiminden kaynaklanmaktadır. Ancak, elektrikli araçların egzoz emisyon değerleri fosil yakıtlı araçlara göre çok çok düşüktür.
- Elektrikli araçlar benzinli araçlardan daha ağırdır ama daha az gürültü yayar.
- İlk üretilen elektrikli otomobillerin menzille ilgili sorunları vardı. Nispeten küçük pil kapasitesi, sık şarj olmaları gerektiği anlamına geliyordu. Ancak günümüzde elektrikli araç üreticileri araçlarının menzilini önemli ölçüde arttırdı.
- Ayrıca şarj edilmesi de kolaylaşıyor. Şehirler ve yerel yönetimler yakıt noktaları oluştururken , uzman uygulamalar size nerede olursanız olun en yakın yakıt ikmal noktasını gösteriyor. Şarj etme işlemi daha hızlı ve daha kolay hale geldikçe, menzille ilgili endişeler kayboluyor.
- Tüm aküler gibi, elektrikli arabalardakiler de zamanla güç kaybederler. Daha küçük araçlarda olanlar 7-10 yılda bir, otobüs ve minibüslerin ise 3-4 yılda bir yenileri gerekir. Teknolojinin gelişimi ile beraber batarya yenilenme süreleri de gitgide uzamaktadır.
- Neyse ki, elektrikli arabaların pillerinin geri dönüştürülemediğine dair söylentiler doğru değil. Çoğu elektrikli taşıt , akıllı telefonlardaki ve kameralardaki gibi, lityum-iyon pilleri kullanır. Elektrikli taşıtların pilleri, eritme ve doğrudan geri kazanım gibi proseslerle geri dönüştürülebilir.
- Elektrikli arabalar ile ilgili en büyük çekincelerden birisi şarj süresinin uzunluğu. Bu uzun süreler de piyasaya sürülen DC hızlı şarj üniteleri ile minimum seviyelere indirilebiliyor. Piyasada 8-10 saatte şarj eden yavaş karakterli şarj üniteleri de 15-20 dakikada şarj eden hızlı şarj üniteleri de bulunmakta.
- Diğer bir sorun da araçları şarj edecek şarj ünitelerinin azlığı. Özellikle uzun mesafe yol almak istenirse yol üzerinde şarj ünitesi bulmak problem olabilir. Ancak şarj ünitelerinin azlığı da araç sayısının az olması ile ilişkili. Araç sayısı arttıkça ünite sayısı da artacaktır.
- Şu anda benzin istasyonları, dinlenme tesisleri, devlet kuruluşları, alışveriş merkezleri, otoparklar gibi yerler şarj ünitesi bulundurmayı ciddi olarak düşünmeye başladılar.
- Elektrikli arabalar gelecekte akıllı şehirlerin bir parçası olacak. Bir ev güneş sistemi ile birleştirildiğinde, “yakıt” maliyetleri tamamen elimine edilebilir. Yani aracınızı kendi evinizde, sitenizde ürettiğiniz elektrik ile şarj etmeniz mümkün olabilecek. Elektrik gece daha ucuzdur, bu da uyurken aracı şarj etmenin kolay olacağı anlamına gelecek. Elektriğin fazlasını da devlete satabilme imkanınız olacak.
- Elektrikli arabalar motor gürültüsü olmadığından oldukça sessizdir. Çoğu araç anında güç sağlar. Bu da sürüşü konforlu ve eğlenceli hale getirir.
- Ancak araçların çok sessiz olması da ayrı bir problem teşkil ediyor. Çoğu kişi motor sesi yayılmadığı için aracı fark edemeyebiliyor. Yayalar için tehlikeli bir durum teşkil ediyor. Bazı üreticiler 30-40 km/saat’in aşağısındaki kullanımlar için araca yapay bir ses oluşturacak parçalar eklemeyi düşünüyor. (Hem ileri hem geri sürüşler için)
- Son bulgular, bazı elektrikli arabaların güvenliği artırabildiğini göstermiştir. Elektrikli araçlar devrilme ihtimalini azaltan daha düşük bir ağırlık merkezine sahip olma eğilimindedir.
- Ayrıca büyük yangınlar veya patlamalar için daha düşük bir risk taşıyabilirler. Vücut yapıları ve dayanıklılıkları çarpışma 7’de daha güvenli olmalarını sağlayabilir. Tesla’nın raporlarını baz alacak olursak , elektrikli araçların diğer araçlara göre alev alması olasılığı 11 kat daha azdır.
- Amerika Birleşik Devletleri’nde 5.000’in üzerinde halka açık şarj istasyonu bulunmaktadır. Enerji Bakanlığı bile kendi web sitesinde bir “Alternatif Akaryakıt İstasyonu Bulucu” ya sahiptir.
- Bazı elektrikli araçlar saatte 160-170 km hıza kadar çıkabilir. Şimdilik bir performans aracı olarak gözükmeseler de yüksek hızlara ulaşan araçlar da mevcut.
- Elektrikli otomobil endüstrisini geliştirmek için hükümetler satın alma sübvansiyonlarını araştırması ve teşvik etmesi gerekir. Devlet desteği elektrikli araçların sayısının artmasında oldukça önemli bir etken.
- Elektrikli araçların şarj etme ve faturalama işlemleri bu araçlar için geliştirilmiş akıllı sistemler, kredi kartları ve aplikasyonlar ile yapılabilecek.
- Elektrikli araçların yolda şarj olmalarını sağlayabilecek elektrikli yollar da geliştirilme aşamasında. Yani aracı kullanırken arabanızı da şarj edebileceksiniz. Telefonunuzu wireless şarj eder gibi elektrikli araçları da şarj edebileceksiniz.
- ‘Breathing Batteries’ isminde geliştirilen bir teknoloji araçların tek şarjda 750 km civarında yol yapabilmesini sağlamayı amaçlıyor. Bu proje henüz geliştirilme aşamasında.
- Elektrikli araçların sigorta masrafları şu an için yüksek. Bu masrafların da zamanla düşeceği öngörülüyor.
- Elektrikli arabalar engebeli arazide kullanılırsa veya klimaları çalıştırılırsa menzilinde kısalma meydana geliyor.
- 2010 yılında Amerika’da 1919 araç varken 2018 yılında bu rakam 233141’e ulaştı. Bu da gelişimin en büyük göstergesi.
- Çin Halk Cumhuriyeti, dünyanın en büyük elektrikli otomobil pazarı olmaya devam ediyor, bunu Avrupa ve ABD izliyor.
- Norveç, elektrikli otomobil satışı yüzdesine bakıldığında %49 ile lider konumda. İzlanda (%19) ve İsveç (%8) gibi diğer ülkeler Norveç’i yakından takip ediyor.
- Tesla Model 3, bir yıl içinde 100.000 satış adedini geçen ilk elektrikli otomobildir.
- ABD’deki hanelerin sadece %42’si elektrikli araç kullanabiliyor. (Yani isteseler de kullanmaya uygun değiller) Bu oranın artması için evlerin optimize edilmesi veya taşınması gerekiyor.
- Çin’de elektrikli arabalar için 300.000’den fazla şarj istasyonu bulunuyor.
- Dünya genelinde satılan araçların sadece % 2,2’si elektrikli.
- 2018 yılında Çin, elektrikli otomobillerde 1.053.000’den fazla satış gerçekleştirirken, ABD 361.000 adetlik satışa sahipti. Norveç 73.000 adet ile üçüncü sırayı aldı.
- Türkiye’deki elektrikli otomobil sayısı, 2018 yılında gerçekleşen 155 adetlik satışla 657 adede ulaştı. Bu sayının hızla artması bekleniyor. Türkiye’de 2013 yılına kadar 184 elektrikli otomobil satışı gerçekleşirken, 2013 yılı içinde 31, 2014’te 47, 2015’te 120 ,2016’da 44, 2017’de 76 ve 2018’de 155 adet elektrikli otomobil satıldı.
- Türkiye’de elektrikli araç sayısı arttıkça şebeke gereksinimleri artacağından enterkonnekte şebekenin bu gelişime adapte edilmesi gereği doğacaktır.
- Bir istatistiğe göre ABD’li sürücülerinin % 69’u hafta sonları 100 km’den daha az yol yapıyor. Bunu önemli kılan şey, bu kilometrelerin birçok elektrikli aracının menzili içinde olması. Bu, da sürücülerin elektrikli bir araç kullanarak varış noktalarına ulaşmada sorun yaşamayacağı anlamına geliyor.
- Elektrikli araç batarya sisteminde kullanılan elementlerden olan kobalt ve lityum talebinin 2030 yılına kadar belirgin bir şekilde artması bekleniyor.
Elektrikli arabalar ile ilgili videolar
Video-1
Video-2
Kaynaklar:
