Elektrik Motoru Neden Isınır? Sebepleri ve Çözüm Yöntemleri

Birden fazla hareketli parçaya sahip herhangi bir karmaşık makine gibi, elektrik motorları da yanlış hizalama, yatak aşınması ve harmonik bozulma gibi genel performans sorunlarına karşı savunmasızdır. Elektrik motorlarındaki en yaygın performans sorunlarından biri aşırı ısınmadır. Peki, bir elektrik motoru neden ısınır?

Uzmanlar, motor sargı sıcaklığındaki 10 derecelik bir artışın, bileşenin yalıtımını doğrudan etkileyebileceğini ve ömrünü %50 oranında azaltabileceğini öne sürüyorlar. Bu durum, aşırı ısınmanın geçici mi yoksa uzun süreli mi olduğuna bakılmaksızın, makinenizin ömrü üzerinde geri dönüşü olmayan bir etkiye sahiptir.

Isı, elektrik motorlarının karşılaştığı en önemli düşman olduğundan, soru şu hale gelir: Aşırı ısınmayı nasıl önleyebilir ve elektrik motorunuzu değiştirme veya tamir etme maliyetini en aza indirebilirsiniz?

Motorunuzu korumak, aşırı ısınmanın en olası nedenlerini anlamakla başlar.

Elektrik Motoru Neden Isınır?

Elektrik motoru aşırı ısınmasının en yaygın nedenleri şunlardır:

1. Aşırı yüklenme

Aşırı yük, ekipmanın itici gücünün üreticinin kabul ettiği değerinden daha yüksek bir dirençle karşı karşıya kalmasıdır ve motor tarafından çalıştırılan ekipmandaki yük değişimleriyle doğrudan ilgili olduğundan sürekli bir sorun yaratabilir. Aşırı yüklenme motoru aşırı ısıtacaktır.

Çözüm: Motoru aşırı yükleyen yükleri tespit edin ve motorun nominal yükte çalışmasını sağlayın. Motor aşırı yük koruma görevi gören şalt elemanlarının doğru çalışıp çalışmadığını kontrol edin.

2. Uygun olmayan bir motor

Motorlar çeşitli boyutlarda üretilir. Projeniz için gerekli olan gerilim ve performans seviyesi ile başa çıkabilecek bir motor seçin. Çok büyük bir motor enerjiyi boşa harcayabilir. Çok küçük bir motor ise aşırı yükü kaldıramaz. Bu da daha fazla stres ve ısıya neden olur.

Çözüm: Proje aşamasında ürün seçimine dikkat edin. Motor etiket değerlerini kontrol edin. Yanlış seçilmiş bir motoru mutlaka değiştirin.

3. Aşırı gerilim beslemesi

Motor uçlarına uygulanmış çok fazla gerilim motora zarar verebilir. Motorunuz doğru gerilim ile beslenmediğinde, daha fazla çalışması gerekir ve bu da parçaların aşırı ısınmasına neden olur. 3 fazlı bir motordaki dengesiz bir gerilim, voltaj yükselmeleri nedeniyle aşırı ısınmaya neden olur.

Çözüm: Uygulanan gerilim, üreticinin etiket derecesine eşit olduğunda motorlar en iyi şekilde çalışacaktır. Gerilim dengesizliği durumunun sık yaşandığı ortamlarda gerilim kontrol rölesi kullanarak durumu kontrol altına alabilirsiniz.

4. Sıcak bir ortam

Bir motorun en iyi performansı gösterebilmesi için yeterli alana ihtiyacı vardır. Makineniz sıcak bir ortamda çalışıyorsa çabuk soğumaya çalışacaktır. Direkt güneş ışığı da motor kasasının ısınmasına neden olabilir.

Çözüm: Motora çalışması için bolca alan verin. Havalandırma sisteminizi kontrol edin. Direkt güneş ışığına maruz kalmamasını sağlayın. Gölgelik kullanmak sorunu azaltabilir. Gövdeyi beyaz renklere boyamak da ısı emilimini azaltacaktır.

5. Sık başlatma ve durdurma

Bazı motorlar sürekli çalışabilirken diğerleri aralıklı kullanım için tasarlanmıştır. Motorunuzu sadece teknik özelliklerine göre kullandığınızdan emin olun. Aralıklı çalışan bir motoru çok uzun süre çalıştırmaya çalışırsanız, çevrimler arasında soğuması için gereken zamanı olmayacaktır.

Çözüm: Motorun çalışma şeklini ve çalışma aralıklarını kontrol edin.

6. Aşırı yükseklik

Motorun çalıştığı ortamın yüksekliği motor performansınızı etkileyebilir. Yüksek ortamlarda hava daha ince olduğu için makineniz daha yüksek irtifalarda beklenildiği kadar verimli soğumayabilir.

Çözüm: Elektrik motorunuzun rakımı için derecelendirilmiş bir motor seçin. Motorun katalog değerlerini kontrol edin.

7. Havalandırma eksikliği

Elektrik motorunuzun havalandırma boşluklarını kapatan bir şey varsa, sıcak hava sıkışır ve sistemde birikerek hasara neden olur. Soğutma sistemi, hava kanalları, hava deflektörleri, soğutma fanları ve soğutma kanatları gibi tasarım bileşenlerinden oluşur. Tıkanmış hava kanalları, kirletici maddelerin veya buzun birikmesi, nominal hızdan daha yavaş çalışması vb. gibi birçok faktör, soğutma sisteminin yeteneğini kesintiye uğratabilir.

Çözüm: Havalandırma boşluklarını temizleyin. Ortam havalandırmasını kontrol edin. Motorunuzda düzenli bakım planlamak bu riski azaltmaya yardımcı olacaktır.

8. Harmonikler

Harmonikler sinüzoidal dalganın bozulmasıdır. Bu kesintilere doğrultucuların, fanların ve pompaların vb. eklenmesi neden olabilir. Üretilen harmonikler, motor tarafından oluşturulan torka karşıt bir negatif tork yaratacaktır. Bu negatif tork, motor üzerindeki yükü artırarak motorun daha fazla çalışmasına ve dolayısıyla daha fazla ısı üretmesine neden olur.

Çözüm: Sistemdeki harmonikleri gidermek için harmonik reaktörler veya aktif filtreler kullanabilirsiniz.

9. Yanlış kablolama

Elektrik kablolarının yanlış seçimi veya gevşek bağlantısı motoru aşırı ısıtabilir.

Çözüm: Kabloları doğru şekilde seçin ve yeniden bağlayın.

10. Titreşim

Yumuşak ayak gibi bir durumdan kaynaklanan titreşim aşırı ısıya neden olur. Titreşimler yeterince şiddetliyse, sıcaklıkları güvenli olmayan seviyelere yükseltecek ve bileşenleri ısı kapasitelerinin ötesinde zorlayacaktır.

Çözüm: Motoru titreşime maruz bırakan etkiyi ortandan kaldırın veya motor ayaklarını kontrol edin.

11. Bozuk radyatör fanı

Motor kapalıyken sallanan, serbestçe dönen veya kapakları kırılmış bir fan, sıcaklığı uygun seviyeye düşüremez ve bu da muhtemelen motorun aşırı ısınmasına neden olur.

Çözüm: Soğutucu fanı kontrol edin. Bakımını sık sık yapın.