Dimmer anahtar nedir? Nasıl çalışır?
Bir odadaki ışık seviyesi yapabildiğiniz veya yapamayacağınız şeyleri belirler. Hatta ruh haliniz ve fiziksel sağlığınız üzerinde de büyük etkisi vardır. Mum ışığında kitap okumak ne kadar zorsa 1500 W’lık bir lamba altında romantik bir akşam yemeği de bir o kadar mantıksızdır. Bazı odaların birden fazla amaç için kullanılması ve her amaç için farklı ışık seviyesinde aydınlatılması gerekebiliyor. Örneğin bir toplantı odasındaki yansıtıcı ekranda bir sunum izliyorsanız gözlerinizin daha az yorulması için düşük bir ışık seviyesine, sunum bitip toplantı sözlü olarak devam ettiğinde ise daha parlak bir ışık seviyesine ihtiyacınız olur. O yüzden aynı oda içerisinde farklı ışık seviye ayarına ihtiyacınız olabilir. Bu ihtiyacı dimmer anahtar çözer. Dimmer anahtarın ne olduğunu ve nasıl çalıştığını tam olarak anladıktan sonra bu cihazın bağlantılarını daha kolay yapabilecek ve avantajlarından faydalanabileceksiniz.
İçindekiler
Dimmer anahtar nedir?
Dimmer anahtar; aydınlatma lambalarından geçen akımı kontrol ederek aydınlatmanın ışık miktarını ayarlayan elektrik cihazıdır. Ortamın havasını değiştirebilmesinin yanı sıra enerji tasarrufu yapılabilmesini de sağlar. Kullanım ve uygulama kolaylığı sayesinde aydınlatma sistemlerinde sıklıkla kullanılır.
Rotatif dimmer olarak da adlandırılan dimmer anahtar, aydınlatma seviyesini yavaşça ayarlamayı sağlama işini üstlenir. Bir rotatif potansiyometre görüntüsünde olan bu cihazlar elektrik akımını düşürüp yükselterek aydınlatmanın şiddetini belirler.
Dimmer anahtar nasıl çalışır?
Dimmer anahtarların çalışma prensibinin kaynağı triyaklardır. Triyakın direnci tetikleme ucuna gelen gerilimle orantılı olarak değişir ve dolayısıyla alıcının çektiği güç değişir. Yani, direnç arttıkça lambanın verdiği ışık azalır.
Dimmerleri bir müzik setinin ses düğmesine benzetebiliriz. Bir müzik setinin sesini döner düğmesi üzerinden nasıl artırıp azaltıyorsak dimmer anahtar ile de ışık seviyesini bu şekilde artırıp azaltırız.
Teknik bir açıklama ile pekiştirelim:
Modern bir dimmer sinüs dalgasını adeta doğrar. Akım ters yöne aktığında otomatik olarak lambayı kapatır. Bu döngü başına iki kez veya saniyede 120 defa olur. Gerilim belli seviyeye yükseldiğinde ışık devresini tekrar açar. Bu açma değeri dimmerin anahtarının konumuna bağlıdır. Daha fazla ışık seviyesi gerektiğinde ve dimmer ayarlandığında açma konumuna daha hızlı geçer. Dimmerdeki triyak bu işi yapar.
Dimmerler bu yapısından dolayı floresanlar ve bazı LED aydınlatmalar ile kullanıma uygun değildir. Çünkü ışık seviyesi yalnızca maksimum parlaklığın yaklaşık yüzde 20’sine kadar indirilebilir. Ayrıca, bu tür lambaların belirli güç ihtiyaçları vardır ve triyak ile düzgün şekilde çalışamazlar. Dim yapıldığı zaman ışık seviyesini yavaş yavaş azaltmak yerine tamamen kapatırlar. Dimmerler akkor ve halojen lambalarla kullanıma uygundur. Akkor dimmerler %0…%100 aralığında ayarlanabilir. Dimmer alınırken kullanım kılavuzları okunmalı ve hangi lamba tipleriyle çalışmaya uygun olduğu mutlaka kontrol edilmelidir.
Dimmer anahtarın avantajları
Dimmer anahtarın sağladığı avantajları maddeler halinde şöyle sayabiliriz:
- Elektrik tasarrufu sağlar.
- Oda aydınlatması istenen ambiyansa göre ayarlanır.
- Ampullerin ve armatürlerin ömrü uzar.
- Gözleri yormaz ve istenen şekilde ayarlanabilir.
- Kullanımı ve tesisatı oldukça pratiktir.
Dimmer anahtar bağlantı şeması
Tek anahtarlı ve çift anahtarlı dimmer anahtar bağlantısını ve devre şemasını aşağıda görebilirsiniz:
