Akıllı Röle Nedir? Ne İşe Yarar? Nerelerde Kullanılır?

Günümüzde teknolojinin hızla gelişmesiyle birlikte evlerde, iş yerlerinde ve endüstriyel tesislerde kullanılan elektronik cihazların sayısı giderek artıyor. Bu cihazların kontrolü ve yönetimi için kullanılan akıllı röleler, hem kullanım kolaylığı hem de fonksiyonellik sağlaması nedeniyle tercih ediliyor. Peki, akıllı röle nedir? Ne işe yarar? Nerelerde kullanılır? Bu makalemizde tüm bu soruların yanıtlarını detaylı bir şekilde ele alacağız. Ayrıca, programlanabilir akıllı rölelerin avantajlarına ve farklı çeşitlerine de değineceğiz.

Akıllı Röle Nedir?

Akıllı röle, endüstriyel ortamlarda kullanılmak üzere tasarlanmış küçük çaplı bir PLC’dir. Piyasada lojik röle, mini PLC olarak da adlandırılır. Kumanda ve otomasyon panolarında basit programlama işlemleri yapmak için kullanılan bir çözümdür.

Çok yaygın kullanım alanları bulunmamasına ve PLC‘ler kadar kabiliyetli olmamasına rağmen otomasyon panolarında akıllı rölelere rastlamak mümkündür.

Akıllı röle, üzerinde barındırdığı dijital/analog input ve output uçlarıyla zamanlama, sayma, saklama ve aritmetik işlem fonksiyonları ile genel kontrol sağlar. PLC kadar geniş iş yapabilme fonksiyonlarına sahip olmasa da basit çaplı uygulamalarda kullanıma uygundur. Fiyatı da uygundur.

Genellikle üreticilerin verdiği zamanlama ve kontrol olanaklarıyla sınırlı kalınsa da bir makinede veya bir elektrik panosunda çok fazla giriş ve çıkışa ihtiyaç olmayabilir. Daha basit kontrol fonksiyonlarını tek ürün altında topladığından ve ekonomik bir çözüm olduğundan dolayı basit anahtarlama işlemleri akıllı röleler yardımıyla da gerçekleştirilebilir.

PLC, sahadaki olayları, değişimleri ve hareketleri çeşitli ölçüm cihazları ile ölçer ve değerlendirir. Daha sonra bu bilgileri kendi içerisinde yorumlayarak sahada kumanda ettiği diğer cihazlara aktarır. Bilginin toplanma ve aktarımı analog veya dijital olarak yapılabilir. Örneğin sensörden alınan veriler bir valfe yansıtılabilir. Akıllı röleler üzerinde ise zaman rölesi, sayma, PTC gibi basit fonksiyonlar mevcuttur. Kontrol edilecek sistem daha büyükse ve daha fazla operasyon gerektiriyorsa PLC’ler tercih edilmelidir.

Akıllı rölenin kullanıcılara sağladığı avantajlar şunlardır:

• Küçük ve orta ölçekli kontrol uygulamalarında kullanılabilir.
• Zaman rölesi, sayıcı, röle çıkışı, yardımcı kontak gibi özellikleriyle ekipman ve kablolama adedini azaltır. Zamandan kazanç sağlar.
• Ekranlı ve ekransız modelleri mevcuttur.
• Ekranlı modeller herhangi bir yazılım gerektirmeden ekran üzerinden programlanabilir. Alternatif olarak yazılım üzerinden de programlanabilir.
• Kompakt boyutlara sahiptir.
• Input ve output sayıları, dijital ve analog olarak, genişleme modülleri ile artırılabilir.
• Bazı markaların ekranları pano kapağına taşınabilir. Pano üzerinden de ayar ve kontrol yapılabilir.
• Dahili bir hafızaya sahiptir ve gerektiğinde hafızaları artırılabilir.
• Modbus, Profibus, Devicenet gibi haberleşme protokolleri kullanılabilir.
• Çok fazla programlama bilgisine sahip olmayan bir operatör bile rahatlıkla programlama yapabilir.

Akıllı Rölenin Kullanım Alanları

Akıllı röleler ticari ve endüstriyel uygulamalarda birçok yerde kullanıma uygundur. Bunlardan bazıları şunlardır:

• Endüstri ve makine imalatı
• Kompresör kontrolü
• Paketleme makineleri
• Bina içi uygulamalar
• Aydınlatma ve kapı kontrolü
• Isıtma soğutma
• Jeneratörler
• Güneş ve rüzgar santralleri
• Pompa kontrolü
• Seviye kontrolü